Брэсцкі дзяржаўны ўніверсітэт как пишется

Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт (БДУ) — найстарэйшы ўніверсітэт Беларусі, знаходзіцца ў Мінску, афіцыйна пачаў працу 30 кастрычніка 1921.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

У канцы XIX ст. расійскі ўрад вымушаны быў усё часцей звяртацца да пытанняў асветы, навукі, абмяркоўваць планы стварэння новых навучальных устаноў, у т. л. універсітэтаў. Да гэтага ўрад падштурхоўвалі звароты з месцаў, ад губернскіх і гарадскіх улад. Так, пад уплывам ліберальных настрояў 1860-х гадоў, калі сталі пакрыху разблытвацца путы прыгонніцтва, віцебскае дваранства ўзняло пытанне аб неабходнасці адкрыцця ўніверсітэта ў беларускіх губернях. Але нават зварот да цара з боку міністра адукацыі на гэты конт застаўся без увагі. І ў пачатку XX ст. станоўча вырашыць набалелае пытанне не ўдалося, хаця мясцовыя ўлады рашуча запэўнівалі, што ўніверсітэт стане «трывалай апорай рускага пачатку супраць іншапляменнага ўплыву»^[3]. Між тым у беларускім грамадстве добра ўсведамлялі высакародную місію ўніверсітэта як цэнтра не толькі спецыяльнай адукацыі, але перш-наперш агульнай, дасягненне якой якраз і павінна ісці праз адукацыю спецыяльную^[4].

Царскія ўлады пабаяліся ствараць універсітэт ў «Паўночна-Заходнім краі» перш за ўсё з-за магчымасці разбудзіць тут праз студэнтаў, іх адукаванасць і павышаную грамадскую актыўнасць, заглушаныя рэцыдывы нацыяльна-палітычнай барацьбы. Да гэтай высновы прыйшла ў 1906—1907 гг. спецыяльная камісія Міністэрства асветы. Спробы з боку ўлад Смаленска, Мінска, Віцебска пераканаць царскі ўрад у адваротным, у тым, што ўніверсітэт стане «магутным рассаднікам рускай культуры на Беларусі», не далі вынікаў^[5].

Першыя рэальныя крокі да стварэння беларускага ўніверсітэта зрабіў урад (Народны сакратарыят) Беларускай Народнай Рэспублікі, заявіўшы аб сабе ў сакавіку 1918. Над праектам універсітэта пачалі працаваць вядомыя беларускія вучоныя, атрымаўшыя адукацыю і сфарміраваўшыяся як вучоныя ў Маскве і Санкт-Пецярбургу. Першасная роля належала М. Доўнар-Запольсмкаму і Я. Карскаму. Вядома, што Я. Карскі у сваім выступленні на Усебеларускім кангрэсе 1917 акцэнтаваў увагу прадстаўнікоў розных колаў беларускага грамадства, узрушаных рэвалюцыйнымі падзеямі, на неабходнасці хутчэйшага стварэння на Беларусі свайго нацыянальнага ўніверсітэта^[6]. Яго праект статута Беларускага ўніверсітэта скора быў надрукаваны ў газеце «Вольная Беларусь»^[7]. Аднак ва ўмовах нямецкай акупацыі Беларусі, разлікі на рэалізацыю ўніверсітэцкіх планаў зноў сталі нерэальнымі. Не мог быць рэалізаваны і план бальшавікоў аб замацаванні ў 1918 за Беларуссю Юр’еўскага ўніверсітэта і пераводзе яго ў адзін з незанятых нямецкімі войскамі гарадоў — Віцебск ці Смаленск. Намаганнямі Беларускага нацыянальнага камісарыята ў Маскве і Беларускім культурна-асветным таварыствам ў Коўне былі створаны правобразы класічнага ўніверсітэта — Беларускі народны ўніверсітэт. Але гэта былі не сапраўдныя ўніверсітэты і за межамі Беларусі.

У выніку рэвалюцыйных падзей да ўлады прыйшлі бальшавікі і Саветы, якія былі вымушаны ўлічваць імкненне народаў былой Расійскай Імперыі да рэалізацыі сваіх нацыянальных задач. Таму, адной з першых пастаноў ЦВК ССРБ стаў дэкрэт 25 лютага 1919, якім вызначаліся канкрэтныя меры па стварэнню ў Мінску ўніверсітэта. Для ўзгаднення арганізацыйных пытанняў у Маскву выехаў старшыня ЦВК А. Мяснікоў, які абгрунтаваў правамернасць лютаўскага дэкрэта «меркаваннямі эканамічнага, тэхнічнага і культурна-бытавога характару». Былі выдзелены грошы (1 млн рублёў), створана спецыяльная камісія пры губернскім камісарыяце народнай асветы пад кіраўніцтвам Я. Карскага^[8]. У яе склад увайшлі А. Чарвякоў, В. Іваноўскі, Марэк, Андэрсан, Маслоўскі, Камінскі, Фрумкіна і інш. За 2 месяцы камісія арганізавала падрыхтоўчыя курсы для жадаючых паступаць ва ўніверсітэт. Аднак справу стварэння ўніверсітэта з-за абставін палітычнага характару, цэнтральныя органы ўлады палічылі за лепшае трымаць пад непасрэдным кантролем. Таму пры Народным камісарыяце асветы РСФСР была ўтворана і маскоўская камісія.

Ужо 10 сакавіка 1919 на пасяджэнні Мінскай камісіі па арганізацыі БДУ было разгледжана пытанне аб перадачы ўніверсітэту будынка былога камерцыйнага вучылішча, у якім размяшчаліся ваенныя курсы Заходняй дывізіі. Пад плануемы ўніверсітэт адвялі памяшканне былой мужчынскай гімназіі на вуглу вул. Губернатарскай і Падгорнай, будынкі духоўнай семінарыі на Аляксандраўскай вуліцы, былога жаночага духоўнага вучылішча на рагу вуліц Шырокай і Міхайлаўскай, былога ваеннага шпіталя, губернскай земскай бальніцы, рэальнага вучылішча Хайкіна, гімназіі Фальковіча і інш.^[9]. Але толькі ў 1921 спецыяльнай пастановай Прэзідыума ЦВК ССРБ ад 18 красавіка быў афіцыйна зацверджаны спіс будынкаў, якія пераходзілі БДУ. Акрамя пералічаных будынкаў, у спіс былі ўключаны памяшканні фабрыкі «Вікторыя», яўрэйскай бальніцы, Рускага сходу, гаспадарка «Лошыца» з фальваркамі «Зацішша», «Дуброва», «Прылукі», лясная дача Ваньковіча^[10]. Першае праўленне БДУ і бібліятэка размясціліся ў будынках гімназіі Фальковіча і вучылішча Хайкіна.

Даваенны перыяд[правіць | правіць зыходнік]

Арганізацыйныя работы па адкрыцці ўніверсітэта зацягнуліся ў сувязі з часовай акупацыяй Мінска. У маі 1921 года быў аб’яўлены прыём на рабочы факультэт, а 11 ліпеня на ўрачыстым пасяджэнні ў гарадскім тэатры быў абнародаваны тэкст Дэкрэта аб адкрыцці Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. 30 кастрычніка адбыўся ўрачысты сход, прысвечаны пачатку заняткаў.

Першым рэктарам універсітэта Народны камісарыят асветы БССР прызначыў выдатнага гісторыка-славіста, выпускніка гісторыка-філалагічнага факультэта МДУ, прафесара Уладзіміра Іванавіча Пічэту, які ўзначальваў БДУ на працягу 8 гадоў. Прафесарска-выкладчыцкі склад у асноўным быў сфарміраваны кадрамі Маскоўскага, Казанскага і Кіеўскага ўніверсітэтаў. Першымі прафесарамі ўніверсітэта Дзяржаўны вучоны савет прызначыў В. Г. Кнорына (палітэканамія), У. М. Ігнатоўскага (гісторыя Беларусі), У. М. Іваноўскага(руск.) бел. (філасофія і педагогіка), І. М. Салаўёва (педагогіка); Д. П. Канчалоўскага, У. М. Перцава, М. М. Нікольскага, У. І. Пічэту, Д. А. Жарынава, С. З. Кацэнбогена, Ф. Ф. Турука, А. А. Савіча (гісторыя), М. А. Янчука (этнаграфія), С. Я. Вальфсона, В. В. Якуніна (эканоміка), Е. Е. Святаслаўскага (статыстыка), М. М. Андрэева (фізіка), Б. М. Беркенгейма(руск.) бел. (хімія), М. Б. Кроля (медыцына), П. І. Карузіна(руск.) бел. (анатомія), А. У. Фядзюшына (заалогія) і інш.

1 лістапада 1921 г. на трох факультэтах — рабочым, медыцынскім і грамадскіх навук — пачаліся рэгулярныя заняткі для 1390 студэнтаў. На ўсіх факультэтах БДУ ў 1921—1922 гг. працавалі 14 прафесараў, 49 выкладчыкаў, 10 асістэнтаў, 5 лабарантаў і загадчыкаў кабінетаў.

У 1922 годзе са складу факультэта грамадскіх навук быў утвораны педагагічны факультэт. У сярэдзіне 1920-х гадоў ва ўніверсітэце было створана навуковае таварыства.

У лютым 1925 года ўніверсітэт выпусціў першых маладых спецыялістаў — 34 эканамісты і 26 юрыстаў. У кастрычніку 1927 года пры БДУ адкрылася аспірантура. Увосень гэтага ж года ў цэнтры Мінска пачалося будаўніцтва ўніверсітэцкага гарадка. Да 1930 года былі пабудаваны чатыры вучэбныя карпусы — для медыцынскага, анатамічнага, біялагічнага і хімічнага факультэтаў. Такім чынам, у складзе ўніверсітэта было ўжо 6 факультэтаў: рабочы, педагагічны, медыцынскі, народнай гаспадаркі, права і савецкага будаўніцтва, хіміка-тэхналагічны. Штат прафесараў і выкладчыкаў да гэтага часу значна павялічыўся: 49 прафесараў, 51 дацэнт, 44 выкладчыкі і больш за 300 навуковых супрацоўнікаў.

Да 1930 года выйшла 25 выпускаў навуковага выдання «Працы Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта», а таксама шэраг манаграфій яго вучоных. Былі наладжаны навуковыя кантакты вучоных універсітэта з калегамі з Польшчы, Чэхаславакіі, Літвы, Германіі, Францыі, Англіі, ЗША і Японіі.

У маі 1931 года Калегія Наркамасветы БССР прыняла пастанову аб стварэнні на базе БДУ пяці самастойных інстытутаў. За кароткі час пры актыўным удзеле БДУ ў беларускай сталіцы былі адкрыты новыя вышэйшыя навучальныя ўстановы: Мінскі медыцынскі інстытут, Беларускі дзяржаўны вышэйшы педагагічны інстытут, Мінскі юрыдычны інстытут. ЦВК і СНК БССР канстатаваў, што за 10 гадоў свайго існавання БДУ стаў базай для стварэння ў рэспубліцы 12-ці ВНУ і шэрага НДІ. Акрамя таго, БДУ аказаў усялякую дапамогу ў стварэнні ў Мінску Дзяржаўнай бібліятэкі БССР, Інстытута беларускай культуры, пераўтворанага ў кастрычніку 1928 года ў Акадэмію навук.

Пасля рэарганізацыі ў 1930 годзе ў складзе ўніверсітэта захаваліся факультэты (фізіка-матэматычны, хімічны, біялагічны), якія рыхтавалі малодшых навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў рабфакаў, тэхнікумаў і старэйшых класаў сярэдняй школы. Тэрмін навучання павялічыўся да 5 гадоў.

У 1934 годзе пасля пераўтварэння факультэта грамадскіх навук ва ўніверсітэце з’явіліся новыя факультэты — гістарычны і геаграфічны, а ў 1939 годзе — філалагічны з аддзяленнямі рускай і беларускай мовы і літаратуры. Вялікай падзеяй у жыцці БДУ стала стварэнне заалагічнага, геалагічнага і гісторыка-археалагічнага музеяў, аранжарэі з батанічным участкам.

У сакавіку 1937 года Вучоны савет універсітэта атрымаў права прыёму да абароны доктарскіх і кандыдацкіх дысертацый і прысуджэння вучоных ступеняў.

З пачатку 1930-х гг. БДУ былі вымушаны пакінуць многія вядомыя прафесары, дацэнты і выкладчыкі. Некаторыя з іх былі арыштаваныя, у тым ліку і першы рэктар БДУ У. І. Пічэта. Такі ж лёс напаткаў і двух наступных кіраўнікоў ВНУ — Я. П. Каранеўскага (1929—1931) і І. Ф. Ермакова (1931—1933).

Напярэдадні 1941 года БДУ складаўся з 6 факультэтаў і 33 кафедраў, на якіх працавалі 17 прафесараў, 41 дацэнт, больш за 90 выкладчыкаў і асістэнтаў. У аспірантуры займалася 60 чалавек, на ўсіх факультэтах навучалася 1337 студэнтаў. Працавалі разнастайныя вучэбна-дапаможныя падраздзяленні: музеі, біястанцыі, лабараторыі, фундаментальная бібліятэка, аранжарэя і інш. За 20 гадоў універсітэт падрыхтаваў 5240 гісторыкаў, юрыстаў, эканамістаў, філолагаў, матэматыкаў, хімікаў, біёлагаў, географаў. У розныя гады БДУ скончылі вядомыя беларускія пісьменнікі: П. Глебка, К. Крапіва, П. Броўка і інш. Тут выкладалі народны пісьменнік Беларусі Я. Колас, вядомы вучань А. Эйнштэйна Якаў Громер.

У час Вялікай Айчыннай вайны[правіць | правіць зыходнік]

21 чэрвеня 1941 года адкрылася юбілейная навуковая сесія, была разгорнута святочная выстава, а на наступны дзень, 22 чэрвеня, пачалася Вялікая Айчынная вайна. У першыя ж дні вайны 450 добраахвотнікаў з ліку выкладчыкаў і студэнтаў пайшлі на фронт. За мужнасць і храбрасць, праяўленыя ў барацьбе з фашыстамі, 12 супрацоўнікаў і студэнтаў БДУ атрымалі высокае званне Героя Савецкага Саюза.

15 мая 1943 года Саўнаркам СССР прыняў пастанову «Аб узнаўленні работы Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта». Месца для яго было вызначана недалёка ад Масквы, на станцыі Сходня(руск.) бел.. Маскоўскі ўніверсітэт разам з іншымі ВНУ сталіцы перадаў БДУ вялікую колькасць вучэбнага і навуковага абсталявання, падручнікаў і наглядных дапаможнікаў, 18 тысяч тамоў навуковай літаратуры. У кастрычніку 1943 года за заняткі ўзяліся каля 300 чалавек.

Пасля вайны[правіць | правіць зыходнік]

Улетку 1944 года, пасля вызвалення Беларусі студэнты і выкладчыкі ўніверсітэта вярнуліся з Падмаскоўя ў Мінск. Начальнікам эшалона прызначылі франтавіка, лейтэнанта І. Мележа — пазней вядомага пісьменніка. У 1945—1946 нав. г. з 895 студэнтаў 121 чал. быў дэмабілізаваны з арміі, 76 чал. з’яўляліся ўдзельнікамі партызанскага руху. Праз год ва ўніверсітэце навучаліся 300 былых франтавікоў і партызан. У 1975 годзе ў памяць аб тых, хто з універсітэцкіх аўдыторый і навуковых лабараторый пайшоў у бяссмерце, аддаўшы жыццё за Радзіму, быў устаноўлены абеліск у самым ажыўленым месцы ўніверсітэцкага гарадка — побач з уваходам у галоўны корпус універсітэта.

У пасляваенныя гады ў БДУ была арганізавана падрыхтоўка геолагаў, глебазнаўцаў, выкладчыкаў філасофіі. У студзені 1949 года БДУ у азнаменаванне 30-годдзя Беларускай ССР было прысвоена імя У. І. Леніна. Даваенная вучэбна-навуковая і вытворчая база ўніверсітэта ў асноўным аднавілася да 1950 г..

У 1955 годзе Мінскі юрыдычны інстытут быў рэарганізаваны ў юрыдычны факультэт універсітэта.

У 1957 годзе на 7 факультэтах БДУ (у 1944 годзе быў адкрыты факультэт журналістыкі) налічвалася 43 кафедры, на якіх працавала 339 супрацоўнікаў, з якіх 29 прафесараў і дактароў навук, 160 дацэнтаў, 150 выкладчыкаў і асістэнтаў.

У 1957 годзе рэктарам універсітэта стаў вядомы вучоны-фізік А. Н. Сеўчанка. Універсітэт ператварыўся ў найбуйнейшы навукова-адукацыйны цэнтр СССР. У 1967 годзе БДУ быў удастоены высокай урадавай узнагароды — ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга. Створаны адны з найбуйнейшых школ у галіне спектраскапіі, люмінесцэнцыі і лазернай фізікі.

У галіне вылічальнай матэматыкі пачатак сістэматычных навуковых даследаванняў у БДУ, як і ў краіне ў цэлым, звязаны з адкрыццём ва ўніверсітэце ў 1957 годзе кафедры вылічальнай матэматыкі. Заснавальнікам кафедры і кіраўніком усіх навуковых работ з’яўляўся акадэмік АН БССР У. І. Крылоў.

Асновы навуковай школы па даследаванні тэорыі элементарных часціц, аптычных і акустычных уласцівасцей крышталёў былі закладзены акадэмікам АН БССР, Героем Сацыялістычнай працы Ф. І. Фёдаравым. З 1959 года пад кіраўніцтвам доктара юрыдычных навук, прафесара А. А. Галаўко пачала фарміравацца навуковая школа па тэарэтычных асновах дэмакратыі.

Адкрыўся факультэт прыкладной матэматыкі і інфарматыкі; матэматычны факультэт быў пераўтвораны ў механіка-матэматычны ў сувязі з адкрыццём падрыхтоўкі кадраў па спецыяльнасці «Механіка». У 1976 годзе фізічны факультэт быў падзелены на фізічны факультэт і факультэт радыёфізікі і электронікі (цяпер факультэт радыёфізікі і камп’ютарных тэхналогій).

Створаны НДІ прыкладных фізічных праблем (адкрыты ў 1971 г.), фізіка-хімічных праблем (1978 г.), ядзерных праблем (1986 г.).

Бунт філосафаў[правіць | правіць зыходнік]

У красавіку 1981 года студэнты аддзялення філасофіі БДУ В. Ламака, В. Залатар, І. Воіцкая, А. Малашчук, Л. Свярдлоў напісалі ліст, які змяшчаў прапановы, скіраваныя на ўзмацненне ўдзелу студэнтаў у жыцці факультэта: правы выбару спецкурсаў, ацэнка выкладчыкаў і г.д. Пад лістом на працягу двух тыдняў падпісалася каля 50 чалавек, 80 % з іх студэнты аддзялення філасофіі. Мэты акцыі бачыліся арганізатарамі як «паляпшэнне ўзроўню выкладання на факультэце». Ліст быў расцэнены кіраўніцтвам факультэта як «бунт філосафаў». Была заведзена справа ў КДБ, якая курыравалася непасрэдна ЦК КПБ. Акцыя стала актам супрацьстаяння студэнтаў таталітарна-рэпрэсіўнай машыне савецкай дзяржавы^[11].

Былі запушчаны механізмы запалохвання і рэпрэсій: выклікі ў КДБ, разгляды на камсамольскіх і партыйных сходах, «зразанні» на сесіі. З універсітэта былі вымушаныя сысці А. Малашчук, І. Воіцкая, В. Залатар. У дачыненні да Л. Свярдлова ставілася пытанне аб выключэнні з камсамолу і з універсітэта. А. Малашчук пасля беспаспяховых спробаў аднавіцца ва ўніверсітэце публічна скончыў жыццё самагубствам — вясной 1985 года ён выкінуўся з 6 паверха галоўнага корпуса БДУ на плошчы Леніна, запрасіўшы на акт сваіх сяброў і знаёмых^[11].

У выніку акцыі аддзяленне філасофіі пачало разглядацца як «ненадзейнае». Пры паступленні патрабавалася рэкамендацыя абкама КПБ. Быў скасаваны механізм «размеркавання», пачалася практыка выдачы «вольных дыпломаў»^[11].

1980-я гг. — наш час[правіць | правіць зыходнік]

У 1989 годзе быў адкрыты філасофска-эканамічны факультэт (праз дзесяць гадоў на яго базе былі створаныя факультэт філасофіі і сацыяльных навук і эканамічны факультэт), у 1995 годзе — факультэт міжнародных адносін, у 2003 годзе — Дзяржаўны інстытут кіравання і сацыяльных тэхналогій БДУ і ваенны факультэт, у 2004 годзе — Інстытут тэалогіі імя святых Мяфодзія і Кірыла БДУ, гуманітарны факультэт (зараз факультэт сацыякультурных камунікацый); у 2006 годзе — Інстытут бізнесу і менеджменту тэхналогій, у 2007 годзе — Рэспубліканскі інстытут кітаязнаўства імя Канфуцыя, у 2008 годзе — Інстытут журналістыкі, у 2009 годзе — факультэт даўніверсітэцкай адукацыі.

З мэтай арганізацыі перападрыхтоўкі і павышэння кваліфікацыі спецыялістаў у БДУ былі адкрыты: Рэспубліканскі інстытут вышэйшай школы, Інстытут перападрыхтоўкі і павышэння кваліфікацыі суддзяў, работнікаў пракуратуры, судоў і ўстаноў юстыцыі, Інстытут тэхналогій інфарматызацыі і кіравання БДУ, Інстытут бесперапыннай адукацыі БДУ.

Навуковая і навукова-вытворчая база БДУ значна пашырылася за кошт стварэння шэрага навукова-даследчых цэнтраў: фізікі часціц і высокіх энергій (1993 г.); маніторынгу азонасферы (1997 г.); прыкладных праблем матэматыкі і інфарматыкі (2000 г.), праблем чалавека (2000 г.), а таксама сеткі навукова-вытворчых унітарных прадпрыемстваў.

Ва ўніверсітэцкім дворыку быў створаны першы ў краіне своеасаблівы нацыянальны мемарыял — помнікі вядомым дзеячам беларускай навукі і культуры.

31 кастрычніка 2008 года Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь А. Г. Лукашэнкі рэктарам Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта прызначаны прафесар, акадэмік С. У. Абламейка. У 2008 годзе ў БДУ быў створаны НДІ прыкладных праблем матэматыкі і інфарматыкі.

1 верасня 2012 года пры ўдзеле Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнка адбылася цырымонія адкрыцця новага корпуса факультэта міжнародных адносін БДУ^[12], будынак размясціўся ў цэнтры Мінска, недалёка ад чыгуначнага вакзала і галоўнага корпуса БДУ.

28 верасня 2017 года рэктарам Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта стаў доктар педагагічных навук А. Д. Кароль^[13].

Агульныя звесткі[правіць | правіць зыходнік]

У комплекс БДУ ўваходзяць: 17 факультэтаў і адукацыйных інстытутаў; 5 устаноў перападрыхтоўкі і павышэння кваліфікацыі, 3 навукова-даследчыя інстытуты, 13 навуковых цэнтраў, 41 навукова-даследчая лабараторыя, 38 студэнцкіх навукова-даследчых лабараторый, 180 кафедр, 11 унітарных прадпрыемстваў, 3 вучэбна-даследчыя станцыі, 5 музеі. У 2015 годзе да ўніверсітэта быў далучан Міжнародны экалагічны ўніверсітэт імя А. Дз. Сахарава, які стаў структурным падраздзяленнем БДУ.

Вышэйшую адукацыю ў БДУ студэнты атрымліваюць па 147 праграмам на першай ступені навучання і па 65 — на другой. З 2008 г. вядзецца навучанне студэнтаў у рамках Дзяржаўнай праграмы падрыхтоўкі кадраў для ядзернай энергетыкі. Падрыхтоўка кадраў вышэйшай кваліфікацыі вядзецца ў аспірантуры па 120 спецыяльнасцях. БДУ каардынуе дзейнасць універсітэтаў краіны па распрацоўцы навукова-метадычнага забеспячэння ўніверсітэцкай адукацыі па гуманітарных і прыродазнаўчых спецыяльнасцях.

Для паступлення ў БДУ неабходна паспяхова прайсці цэнтралізаванае тэсціраванне. На некаторыя спецыяльнасці абітурыенты дадаткова здаюць уступныя экзамены.

Ва ўніверсітэце ў 2017—2018 навучальным годзе навучаецца 53298 чалавек, з іх студэнтаў — 28874, аспірантаў — 1101, дактарантаў — 106. Штогод звыш 3 тыс. чалавек праходзіць перападрыхтоўку па 45 спецыяльнасцях і каля 6 тыс. — павышаюць кваліфікацыю па 147 праграмах. У комплексе БДУ працуюць 8703 чалавека (з іх 413 — дактары навук, 1876 — кандыдаты навук), 461 навуковых супрацоўнікаў.

БДУ ў рэйтынгах[правіць | правіць зыходнік]

З 2008-га года БДУ ўдзельнічае ў адным з самых вядомых вебаметрычных рэйтынгаў — Webometrics Ranking of World Universities. За апошнія тры гады рэйтынг БДУ пастаянна расце. У ліпені 2009 года ўніверсітэт займаў 1916 пазіцыю, а ў ліпені 2012 года ўзняўся на 596 пазіцыю.
Сярод універсітэтаў краін СНД БДУ знаходзіцца на 4-м месцы, саступаючы Маскоўскаму дзяржаўнаму ўніверсітэту імя М. В., Ламаносава, Санкт-Пецярбургскаму і Томскаму ўніверсітэтам.

Паводле рэйтынгу аўтарытэтнага брытанскага агенцтва QS WUR (QS World University Rankings), што складаецца з 2004 г., у 2012 г. БДУ ў другі раз увайшоў у ТОП-700 найлепшых універсітэтаў свету і знаходзіцца ў групе вышэйшых навучальных устаноў, што займаюць 501—550 пазіцыі. Сярод ВНУ СНД Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт у дадзеным рэйтынгу займае 9 пазіцыю.

Міжнародная дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

БДУ з’яўляецца членам Еўразійскай і Еўрапейскай асацыяцый універсітэтаў, мае 324 міжнародныя пагадненні аб супрацоўніцтве з адукацыйнымі і навуковымі ўстановамі з 50 краін свету. На базе БДУ працуюць Інфармацыйны цэнтр Еўрапейскага саюза, Інфармацыйны пункт Савета Еўропы, Рэспубліканскі інстытут кітаязнаўства імя Канфуцыя, Цэнтр міжнародных даследаванняў. Ва ўніверсітэце рэалізуецца штогод больш 40 міжнародных праектаў па лініі такіх праграмм, як ТЭМПУС, ІНТАС, Транзгранічнае супрацоўніцтва ЕС, 7-я Рамачная праграма ЕС, МНТЦ.

З 2012 г. рэалізуюцца 4 новыя праекты ТЭМПУС у наступных галінах: стварэнне міжуніверсітэцкіх цэнтраў падтрымкі студэнцкіх інавацыйных распрацовак, інтэграваная сістэма ўніверсітэцкага менеджменту, распрацоўка трэнінг-сеткі па паляпшэнню адукацыі ў галіне энергаэфектыўнасці, бяспека чалавека на тэрыторыях, якія пацярпелі ад радыеактыўнага забруджвання. Па праграме акадэмічнай мабільнасці Эразмус Мундус рэалізуюцца 3 новыя праекты: «Развіцце навучання ў краінах ЕІДП на основе чыстых тэхналогій і навукова-даследчай дзейнасці», «Мабільнасць для інавацый і развіцця», «Уся Еўропа па-за межамі».

Звыш 2 тыс. замежных грамадзян навучаецца ў БДУ па праграмах даўніверсітэцкай адукацыі, вышэйшай і пасляўніверсітэцкай адукацыі.

Структура[правіць | правіць зыходнік]

Факультэты[правіць | правіць зыходнік]

• Фізічны
• Радыёфізікі і камп’ютарных тэхналогій
• Прыкладной матэматыкі і інфарматыкі
• Механіка-матэматычны
• Хімічны
• Біялагічны
• Факультэт геаграфіі і геаінфарматыкі
• Філалагічны
• Філасофіі і сацыяльных навук
• Эканамічны
• Журналістыкі
• Гістарычны
• Юрыдычны
• Міжнародных адносін
• Сацыякультурных камунікацый
• Ваенны

Інстытуты[правіць | правіць зыходнік]

• Інстытут бізнесу БДУ
• Інстытут тэалогіі
• Экалагічны інстытут

Музеі[правіць | правіць зыходнік]

• Музей БДУ
• Музей землязнаўства
• Музей гістарычнага факультэта
• Заалагічны музей
• Музей юрыдычнага факультэта
• Нумізматычны кабінет

Іншыя падраздзяленні[правіць | правіць зыходнік]

• Ліцэй БДУ
• Юрыдычны каледж
• Рэспубліканскі інстытут вышэйшай школы
• Інстытут суддзяў, работнікаў пракуратуры, судоў і ўстаноў юстыцыі
• Інстытут у галіне тэхналогій інфарматызацыі і кіравання
• Цэнтр алімпійскай падрыхтоўкі па футболе
• Інстытут ядзерных праблем
• НДІ прыкладных праблем матэматыкі і інфарматыкі
• НДІ фізіка-хімічных праблем БДУ
• Цэнтр маніторынгу азонасферы
• Цэнтр праблем чалавека
• Інстытут прыкладных фізічных праблем імя А.Н. Сеўчанкі
• Інстытут кітаязнаўства

Вядомыя выпускнікі[правіць | правіць зыходнік]

• С. А. Алексіевіч — беларускі пісьменнік. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (2015)
• В. С. Аношка — беларускі географ, глебазнаўца
• П. В. Астапеня — беларускі прафесар медыцыны
• Л. А. Арцымовіч — савецкі фізік, акадэмік АН СССР

• В. І. Болбас — літаратар, сябра Саюзу беларускіх пісьменнікаў.
• М. Я. Кавалёў — матэматык, доктар навук, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1998)
• А. М. Купчына — беларускі дыпламат, з 2006 г. пасол Беларусі ў Венгрыі
• А. Б. Рудой — вучоны ў галіне біяфізікі, доктар біялагічных навук
• А. А. Сурскі — беларускі дызайнер, мастак, арт-крытык і мастацтвазнавец
• М. М. Улашчык — беларускі гісторык, археограф
• В. П. Якушка — беларускі географ, лімнолаг
• Р. І. Тышкевіч  — матэматык, доктар навук, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1998)

Рэктары[правіць | правіць зыходнік]

Санкцыі[правіць | правіць зыходнік]

Пасля Плошчы 2010 Сяргей Абламейка, тагачасны рэктар БДУ, быў уключаны ў спіс беларускіх чыноўнікаў, якім забаронены ўезд на тэрыторыю ЕС. У сваім рашэнні ЕС адзначыў, што Абламейка нясе адказнасць за выключэнне студэнтаў з універсітэта за тое, што яны ўдзельнічалі ў дэманстрацыях 19 снежня 2010 г. і ў іншых мірных дэманстрацыях у 2011 г.^[14]

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

• Тутэйшая Шляхта
• Комплекс будынкаў Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта

Зноскі

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

• Яноўскі, А. А. Беларускі універсітэт: ад ідэі да ўвасаблення / А. А. Яноўскі // Выбраныя навуковыя працы Беларускага дзяржаўнага універсітэта, 1921—2001: У 7 т. / Рэд. савет: А. У. Казулін (старш.) і інш. Т. 2: Гісторыя. Філасофія. Журналістыка / Рэдкал.: А. А. Яноўскі (адк. рэд.) і інш. — Мн.: БДУ, 2001. — 534 с. — С. 9—18. — ISBN 985-445-538-6.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт
• Афіцыйны сайт

Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт (БДУ)
Міжнародная назва	Belarusian State University (BSU)
Заснаваны	1921
Тып	Дзяржаўны
Рэктар	Андрэй Дзмітрыевіч Кароль[1]
Студэнты	38 972[2]
Размяшчэнне	Беларусь, Мінск
Юрыдычны адрас	220030 Мінск, пр. Незалежнасці, 4
Узнагароды
Сайт	bsu.by
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт (БДУ) — найстарэйшы ўніверсітэт Беларусі, знаходзіцца ў Мінску, афіцыйна пачаў працу 30 кастрычніка 1921.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

У канцы XIX ст. расійскі ўрад вымушаны быў усё часцей звяртацца да пытанняў асветы, навукі, абмяркоўваць планы стварэння новых навучальных устаноў, у т. л. універсітэтаў. Да гэтага ўрад падштурхоўвалі звароты з месцаў, ад губернскіх і гарадскіх улад. Так, пад уплывам ліберальных настрояў 1860-х гадоў, калі сталі пакрыху разблытвацца путы прыгонніцтва, віцебскае дваранства ўзняло пытанне аб неабходнасці адкрыцця ўніверсітэта ў беларускіх губернях. Але нават зварот да цара з боку міністра адукацыі на гэты конт застаўся без увагі. І ў пачатку XX ст. станоўча вырашыць набалелае пытанне не ўдалося, хаця мясцовыя ўлады рашуча запэўнівалі, што ўніверсітэт стане «трывалай апорай рускага пачатку супраць іншапляменнага ўплыву»^[3]. Між тым у беларускім грамадстве добра ўсведамлялі высакародную місію ўніверсітэта як цэнтра не толькі спецыяльнай адукацыі, але перш-наперш агульнай, дасягненне якой якраз і павінна ісці праз адукацыю спецыяльную^[4].

Царскія ўлады пабаяліся ствараць універсітэт ў «Паўночна-Заходнім краі» перш за ўсё з-за магчымасці разбудзіць тут праз студэнтаў, іх адукаванасць і павышаную грамадскую актыўнасць, заглушаныя рэцыдывы нацыяльна-палітычнай барацьбы. Да гэтай высновы прыйшла ў 1906—1907 гг. спецыяльная камісія Міністэрства асветы. Спробы з боку ўлад Смаленска, Мінска, Віцебска пераканаць царскі ўрад у адваротным, у тым, што ўніверсітэт стане «магутным рассаднікам рускай культуры на Беларусі», не далі вынікаў^[5].

Першыя рэальныя крокі да стварэння беларускага ўніверсітэта зрабіў урад (Народны сакратарыят) Беларускай Народнай Рэспублікі, заявіўшы аб сабе ў сакавіку 1918. Над праектам універсітэта пачалі працаваць вядомыя беларускія вучоныя, атрымаўшыя адукацыю і сфарміраваўшыяся як вучоныя ў Маскве і Санкт-Пецярбургу. Першасная роля належала М. Доўнар-Запольсмкаму і Я. Карскаму. Вядома, што Я. Карскі у сваім выступленні на Усебеларускім кангрэсе 1917 акцэнтаваў увагу прадстаўнікоў розных колаў беларускага грамадства, узрушаных рэвалюцыйнымі падзеямі, на неабходнасці хутчэйшага стварэння на Беларусі свайго нацыянальнага ўніверсітэта^[6]. Яго праект статута Беларускага ўніверсітэта скора быў надрукаваны ў газеце «Вольная Беларусь»^[7]. Аднак ва ўмовах нямецкай акупацыі Беларусі, разлікі на рэалізацыю ўніверсітэцкіх планаў зноў сталі нерэальнымі. Не мог быць рэалізаваны і план бальшавікоў аб замацаванні ў 1918 за Беларуссю Юр’еўскага ўніверсітэта і пераводзе яго ў адзін з незанятых нямецкімі войскамі гарадоў — Віцебск ці Смаленск. Намаганнямі Беларускага нацыянальнага камісарыята ў Маскве і Беларускім культурна-асветным таварыствам ў Коўне былі створаны правобразы класічнага ўніверсітэта — Беларускі народны ўніверсітэт. Але гэта былі не сапраўдныя ўніверсітэты і за межамі Беларусі.

У выніку рэвалюцыйных падзей да ўлады прыйшлі бальшавікі і Саветы, якія былі вымушаны ўлічваць імкненне народаў былой Расійскай Імперыі да рэалізацыі сваіх нацыянальных задач. Таму, адной з першых пастаноў ЦВК ССРБ стаў дэкрэт 25 лютага 1919, якім вызначаліся канкрэтныя меры па стварэнню ў Мінску ўніверсітэта. Для ўзгаднення арганізацыйных пытанняў у Маскву выехаў старшыня ЦВК А. Мяснікоў, які абгрунтаваў правамернасць лютаўскага дэкрэта «меркаваннямі эканамічнага, тэхнічнага і культурна-бытавога характару». Былі выдзелены грошы (1 млн рублёў), створана спецыяльная камісія пры губернскім камісарыяце народнай асветы пад кіраўніцтвам Я. Карскага^[8]. У яе склад увайшлі А. Чарвякоў, В. Іваноўскі, Марэк, Андэрсан, Маслоўскі, Камінскі, Фрумкіна і інш. За 2 месяцы камісія арганізавала падрыхтоўчыя курсы для жадаючых паступаць ва ўніверсітэт. Аднак справу стварэння ўніверсітэта з-за абставін палітычнага характару, цэнтральныя органы ўлады палічылі за лепшае трымаць пад непасрэдным кантролем. Таму пры Народным камісарыяце асветы РСФСР была ўтворана і маскоўская камісія.

Ужо 10 сакавіка 1919 на пасяджэнні Мінскай камісіі па арганізацыі БДУ было разгледжана пытанне аб перадачы ўніверсітэту будынка былога камерцыйнага вучылішча, у якім размяшчаліся ваенныя курсы Заходняй дывізіі. Пад плануемы ўніверсітэт адвялі памяшканне былой мужчынскай гімназіі на вуглу вул. Губернатарскай і Падгорнай, будынкі духоўнай семінарыі на Аляксандраўскай вуліцы, былога жаночага духоўнага вучылішча на рагу вуліц Шырокай і Міхайлаўскай, былога ваеннага шпіталя, губернскай земскай бальніцы, рэальнага вучылішча Хайкіна, гімназіі Фальковіча і інш.^[9]. Але толькі ў 1921 спецыяльнай пастановай Прэзідыума ЦВК ССРБ ад 18 красавіка быў афіцыйна зацверджаны спіс будынкаў, якія пераходзілі БДУ. Акрамя пералічаных будынкаў, у спіс былі ўключаны памяшканні фабрыкі «Вікторыя», яўрэйскай бальніцы, Рускага сходу, гаспадарка «Лошыца» з фальваркамі «Зацішша», «Дуброва», «Прылукі», лясная дача Ваньковіча^[10]. Першае праўленне БДУ і бібліятэка размясціліся ў будынках гімназіі Фальковіча і вучылішча Хайкіна.

Даваенны перыяд[правіць | правіць зыходнік]

Арганізацыйныя работы па адкрыцці ўніверсітэта зацягнуліся ў сувязі з часовай акупацыяй Мінска. У маі 1921 года быў аб’яўлены прыём на рабочы факультэт, а 11 ліпеня на ўрачыстым пасяджэнні ў гарадскім тэатры быў абнародаваны тэкст Дэкрэта аб адкрыцці Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. 30 кастрычніка адбыўся ўрачысты сход, прысвечаны пачатку заняткаў.

Першым рэктарам універсітэта Народны камісарыят асветы БССР прызначыў выдатнага гісторыка-славіста, выпускніка гісторыка-філалагічнага факультэта МДУ, прафесара Уладзіміра Іванавіча Пічэту, які ўзначальваў БДУ на працягу 8 гадоў. Прафесарска-выкладчыцкі склад у асноўным быў сфарміраваны кадрамі Маскоўскага, Казанскага і Кіеўскага ўніверсітэтаў. Першымі прафесарамі ўніверсітэта Дзяржаўны вучоны савет прызначыў В. Г. Кнорына (палітэканамія), У. М. Ігнатоўскага (гісторыя Беларусі), У. М. Іваноўскага  (руск.) (бел. (філасофія і педагогіка), І. М. Салаўёва (педагогіка); Д. П. Канчалоўскага, У. М. Перцава, М. М. Нікольскага, У. І. Пічэту, Д. А. Жарынава, С. З. Кацэнбогена, Ф. Ф. Турука, А. А. Савіча (гісторыя), М. А. Янчука (этнаграфія), С. Я. Вальфсона, В. В. Якуніна (эканоміка), Е. Е. Святаслаўскага (статыстыка), М. М. Андрэева (фізіка), Б. М. Беркенгейма  (руск.) (бел. (хімія), М. Б. Кроля (медыцына), П. І. Карузіна  (руск.) (бел. (анатомія), А. У. Фядзюшына (заалогія) і інш.

1 лістапада 1921 г. на трох факультэтах — рабочым, медыцынскім і грамадскіх навук — пачаліся рэгулярныя заняткі для 1390 студэнтаў. На ўсіх факультэтах БДУ ў 1921—1922 гг. працавалі 14 прафесараў, 49 выкладчыкаў, 10 асістэнтаў, 5 лабарантаў і загадчыкаў кабінетаў.

У 1922 годзе са складу факультэта грамадскіх навук быў утвораны педагагічны факультэт. У сярэдзіне 1920-х гадоў ва ўніверсітэце было створана навуковае таварыства.

У лютым 1925 года ўніверсітэт выпусціў першых маладых спецыялістаў — 34 эканамісты і 26 юрыстаў. У кастрычніку 1927 года пры БДУ адкрылася аспірантура. Увосень гэтага ж года ў цэнтры Мінска пачалося будаўніцтва ўніверсітэцкага гарадка. Да 1930 года былі пабудаваны чатыры вучэбныя карпусы — для медыцынскага, анатамічнага, біялагічнага і хімічнага факультэтаў. Такім чынам, у складзе ўніверсітэта было ўжо 6 факультэтаў: рабочы, педагагічны, медыцынскі, народнай гаспадаркі, права і савецкага будаўніцтва, хіміка-тэхналагічны. Штат прафесараў і выкладчыкаў да гэтага часу значна павялічыўся: 49 прафесараў, 51 дацэнт, 44 выкладчыкі і больш за 300 навуковых супрацоўнікаў.

Да 1930 года выйшла 25 выпускаў навуковага выдання «Працы Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта», а таксама шэраг манаграфій яго вучоных. Былі наладжаны навуковыя кантакты вучоных універсітэта з калегамі з Польшчы, Чэхаславакіі, Літвы, Германіі, Францыі, Англіі, ЗША і Японіі.

У маі 1931 года Калегія Наркамасветы БССР прыняла пастанову аб стварэнні на базе БДУ пяці самастойных інстытутаў. За кароткі час пры актыўным удзеле БДУ ў беларускай сталіцы былі адкрыты новыя вышэйшыя навучальныя ўстановы: Мінскі медыцынскі інстытут, Беларускі дзяржаўны вышэйшы педагагічны інстытут, Мінскі юрыдычны інстытут. ЦВК і СНК БССР канстатаваў, што за 10 гадоў свайго існавання БДУ стаў базай для стварэння ў рэспубліцы 12-ці ВНУ і шэрага НДІ. Акрамя таго, БДУ аказаў усялякую дапамогу ў стварэнні ў Мінску Дзяржаўнай бібліятэкі БССР, Інстытута беларускай культуры, пераўтворанага ў кастрычніку 1928 года ў Акадэмію навук.

Пасля рэарганізацыі ў 1930 годзе ў складзе ўніверсітэта захаваліся факультэты (фізіка-матэматычны, хімічны, біялагічны), якія рыхтавалі малодшых навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў рабфакаў, тэхнікумаў і старэйшых класаў сярэдняй школы. Тэрмін навучання павялічыўся да 5 гадоў.

У 1934 годзе пасля пераўтварэння факультэта грамадскіх навук ва ўніверсітэце з’явіліся новыя факультэты — гістарычны і геаграфічны, а ў 1939 годзе — філалагічны з аддзяленнямі рускай і беларускай мовы і літаратуры. Вялікай падзеяй у жыцці БДУ стала стварэнне заалагічнага, геалагічнага і гісторыка-археалагічнага музеяў, аранжарэі з батанічным участкам.

У сакавіку 1937 года Вучоны савет універсітэта атрымаў права прыёму да абароны доктарскіх і кандыдацкіх дысертацый і прысуджэння вучоных ступеняў.

З пачатку 1930-х гг. БДУ былі вымушаны пакінуць многія вядомыя прафесары, дацэнты і выкладчыкі. Некаторыя з іх былі арыштаваныя, у тым ліку і першы рэктар БДУ У. І. Пічэта. Такі ж лёс напаткаў і двух наступных кіраўнікоў ВНУ — Я. П. Каранеўскага (1929—1931) і І. Ф. Ермакова (1931—1933).

Напярэдадні 1941 года БДУ складаўся з 6 факультэтаў і 33 кафедраў, на якіх працавалі 17 прафесараў, 41 дацэнт, больш за 90 выкладчыкаў і асістэнтаў. У аспірантуры займалася 60 чалавек, на ўсіх факультэтах навучалася 1337 студэнтаў. Працавалі разнастайныя вучэбна-дапаможныя падраздзяленні: музеі, біястанцыі, лабараторыі, фундаментальная бібліятэка, аранжарэя і інш. За 20 гадоў універсітэт падрыхтаваў 5240 гісторыкаў, юрыстаў, эканамістаў, філолагаў, матэматыкаў, хімікаў, біёлагаў, географаў. У розныя гады БДУ скончылі вядомыя беларускія пісьменнікі: П. Глебка, К. Крапіва, П. Броўка і інш. Тут выкладалі народны пісьменнік Беларусі Я. Колас, вядомы вучань А. Эйнштэйна Якаў Громер.

У час Вялікай Айчыннай вайны[правіць | правіць зыходнік]

21 чэрвеня 1941 года адкрылася юбілейная навуковая сесія, была разгорнута святочная выстава, а на наступны дзень, 22 чэрвеня, пачалася Вялікая Айчынная вайна. У першыя ж дні вайны 450 добраахвотнікаў з ліку выкладчыкаў і студэнтаў пайшлі на фронт. За мужнасць і храбрасць, праяўленыя ў барацьбе з фашыстамі, 12 супрацоўнікаў і студэнтаў БДУ атрымалі высокае званне Героя Савецкага Саюза.

15 мая 1943 года Саўнаркам СССР прыняў пастанову «Аб узнаўленні работы Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта». Месца для яго было вызначана недалёка ад Масквы, на станцыі Сходня  (руск.) (бел.. Маскоўскі ўніверсітэт разам з іншымі ВНУ сталіцы перадаў БДУ вялікую колькасць вучэбнага і навуковага абсталявання, падручнікаў і наглядных дапаможнікаў, 18 тысяч тамоў навуковай літаратуры. У кастрычніку 1943 года за заняткі ўзяліся каля 300 чалавек.

Пасля вайны[правіць | правіць зыходнік]

Улетку 1944 года, пасля вызвалення Беларусі студэнты і выкладчыкі ўніверсітэта вярнуліся з Падмаскоўя ў Мінск. Начальнікам эшалона прызначылі франтавіка, лейтэнанта І. Мележа — пазней вядомага пісьменніка. У 1945—1946 нав. г. з 895 студэнтаў 121 чал. быў дэмабілізаваны з арміі, 76 чал. з’яўляліся ўдзельнікамі партызанскага руху. Праз год ва ўніверсітэце навучаліся 300 былых франтавікоў і партызан. У 1975 годзе ў памяць аб тых, хто з універсітэцкіх аўдыторый і навуковых лабараторый пайшоў у бяссмерце, аддаўшы жыццё за Радзіму, быў устаноўлены абеліск у самым ажыўленым месцы ўніверсітэцкага гарадка — побач з уваходам у галоўны корпус універсітэта.

У пасляваенныя гады ў БДУ была арганізавана падрыхтоўка геолагаў, глебазнаўцаў, выкладчыкаў філасофіі. У студзені 1949 года БДУ у азнаменаванне 30-годдзя Беларускай ССР было прысвоена імя У. І. Леніна. Даваенная вучэбна-навуковая і вытворчая база ўніверсітэта ў асноўным аднавілася да 1950 г..

У 1955 годзе Мінскі юрыдычны інстытут быў рэарганізаваны ў юрыдычны факультэт універсітэта.

У 1957 годзе на 7 факультэтах БДУ (у 1944 годзе быў адкрыты факультэт журналістыкі) налічвалася 43 кафедры, на якіх працавала 339 супрацоўнікаў, з якіх 29 прафесараў і дактароў навук, 160 дацэнтаў, 150 выкладчыкаў і асістэнтаў.

У 1957 годзе рэктарам універсітэта стаў вядомы вучоны-фізік А. Н. Сеўчанка. Універсітэт ператварыўся ў найбуйнейшы навукова-адукацыйны цэнтр СССР. У 1967 годзе БДУ быў удастоены высокай урадавай узнагароды — ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга. Створаны адны з найбуйнейшых школ у галіне спектраскапіі, люмінесцэнцыі і лазернай фізікі.

У галіне вылічальнай матэматыкі пачатак сістэматычных навуковых даследаванняў у БДУ, як і ў краіне ў цэлым, звязаны з адкрыццём ва ўніверсітэце ў 1957 годзе кафедры вылічальнай матэматыкі. Заснавальнікам кафедры і кіраўніком усіх навуковых работ з’яўляўся акадэмік АН БССР У. І. Крылоў.

Асновы навуковай школы па даследаванні тэорыі элементарных часціц, аптычных і акустычных уласцівасцей крышталёў былі закладзены акадэмікам АН БССР, Героем Сацыялістычнай працы Ф. І. Фёдаравым. З 1959 года пад кіраўніцтвам доктара юрыдычных навук, прафесара А. А. Галаўко пачала фарміравацца навуковая школа па тэарэтычных асновах дэмакратыі.

Адкрыўся факультэт прыкладной матэматыкі і інфарматыкі; матэматычны факультэт быў пераўтвораны ў механіка-матэматычны ў сувязі з адкрыццём падрыхтоўкі кадраў па спецыяльнасці «Механіка». У 1976 годзе фізічны факультэт быў падзелены на фізічны факультэт і факультэт радыёфізікі і электронікі (цяпер факультэт радыёфізікі і камп’ютарных тэхналогій).

Створаны НДІ прыкладных фізічных праблем (адкрыты ў 1971 г.), фізіка-хімічных праблем (1978 г.), ядзерных праблем (1986 г.).

Бунт філосафаў[правіць | правіць зыходнік]

У красавіку 1981 года студэнты аддзялення філасофіі БДУ В. Ламака, В. Залатар, І. Воіцкая, А. Малашчук, Л. Свярдлоў напісалі ліст, які змяшчаў прапановы, скіраваныя на ўзмацненне ўдзелу студэнтаў у жыцці факультэта: правы выбару спецкурсаў, ацэнка выкладчыкаў і г.д. Пад лістом на працягу двух тыдняў падпісалася каля 50 чалавек, 80 % з іх студэнты аддзялення філасофіі. Мэты акцыі бачыліся арганізатарамі як «паляпшэнне ўзроўню выкладання на факультэце». Ліст быў расцэнены кіраўніцтвам факультэта як «бунт філосафаў». Была заведзена справа ў КДБ, якая курыравалася непасрэдна ЦК КПБ. Акцыя стала актам супрацьстаяння студэнтаў таталітарна-рэпрэсіўнай машыне савецкай дзяржавы^[11].

Былі запушчаны механізмы запалохвання і рэпрэсій: выклікі ў КДБ, разгляды на камсамольскіх і партыйных сходах, «зразанні» на сесіі. З універсітэта былі вымушаныя сысці А. Малашчук, І. Воіцкая, В. Залатар. У дачыненні да Л. Свярдлова ставілася пытанне аб выключэнні з камсамолу і з універсітэта. А. Малашчук пасля беспаспяховых спробаў аднавіцца ва ўніверсітэце публічна скончыў жыццё самагубствам — вясной 1985 года ён выкінуўся з 6 паверха галоўнага корпуса БДУ на плошчы Леніна, запрасіўшы на акт сваіх сяброў і знаёмых^[11].

У выніку акцыі аддзяленне філасофіі пачало разглядацца як «ненадзейнае». Пры паступленні патрабавалася рэкамендацыя абкама КПБ. Быў скасаваны механізм «размеркавання», пачалася практыка выдачы «вольных дыпломаў»^[11].

1980-я гг. — наш час[правіць | правіць зыходнік]

У 1989 годзе быў адкрыты філасофска-эканамічны факультэт (праз дзесяць гадоў на яго базе былі створаныя факультэт філасофіі і сацыяльных навук і эканамічны факультэт), у 1995 годзе — факультэт міжнародных адносін, у 2003 годзе — Дзяржаўны інстытут кіравання і сацыяльных тэхналогій БДУ і ваенны факультэт, у 2004 годзе — Інстытут тэалогіі імя святых Мяфодзія і Кірыла БДУ, гуманітарны факультэт (зараз факультэт сацыякультурных камунікацый); у 2006 годзе — Інстытут бізнесу і менеджменту тэхналогій, у 2007 годзе — Рэспубліканскі інстытут кітаязнаўства імя Канфуцыя, у 2008 годзе — Інстытут журналістыкі, у 2009 годзе — факультэт даўніверсітэцкай адукацыі.

З мэтай арганізацыі перападрыхтоўкі і павышэння кваліфікацыі спецыялістаў у БДУ былі адкрыты: Рэспубліканскі інстытут вышэйшай школы, Інстытут перападрыхтоўкі і павышэння кваліфікацыі суддзяў, работнікаў пракуратуры, судоў і ўстаноў юстыцыі, Інстытут тэхналогій інфарматызацыі і кіравання БДУ, Інстытут бесперапыннай адукацыі БДУ.

Навуковая і навукова-вытворчая база БДУ значна пашырылася за кошт стварэння шэрага навукова-даследчых цэнтраў: фізікі часціц і высокіх энергій (1993 г.); маніторынгу азонасферы (1997 г.); прыкладных праблем матэматыкі і інфарматыкі (2000 г.), праблем чалавека (2000 г.), а таксама сеткі навукова-вытворчых унітарных прадпрыемстваў.

Ва ўніверсітэцкім дворыку быў створаны першы ў краіне своеасаблівы нацыянальны мемарыял — помнікі вядомым дзеячам беларускай навукі і культуры.

31 кастрычніка 2008 года Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь А. Г. Лукашэнкі рэктарам Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта прызначаны прафесар, акадэмік С. У. Абламейка. У 2008 годзе ў БДУ быў створаны НДІ прыкладных праблем матэматыкі і інфарматыкі.

1 верасня 2012 года пры ўдзеле Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнка адбылася цырымонія адкрыцця новага корпуса факультэта міжнародных адносін БДУ^[12], будынак размясціўся ў цэнтры Мінска, недалёка ад чыгуначнага вакзала і галоўнага корпуса БДУ.

28 верасня 2017 года рэктарам Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта стаў доктар педагагічных навук А. Д. Кароль^[13].

Агульныя звесткі[правіць | правіць зыходнік]

У комплекс БДУ ўваходзяць: 17 факультэтаў і адукацыйных інстытутаў; 5 устаноў перападрыхтоўкі і павышэння кваліфікацыі, 3 навукова-даследчыя інстытуты, 13 навуковых цэнтраў, 41 навукова-даследчая лабараторыя, 38 студэнцкіх навукова-даследчых лабараторый, 180 кафедр, 11 унітарных прадпрыемстваў, 3 вучэбна-даследчыя станцыі, 5 музеі. У 2015 годзе да ўніверсітэта быў далучан Міжнародны экалагічны ўніверсітэт імя А. Дз. Сахарава, які стаў структурным падраздзяленнем БДУ.

Вышэйшую адукацыю ў БДУ студэнты атрымліваюць па 147 праграмам на першай ступені навучання і па 65 — на другой. З 2008 г. вядзецца навучанне студэнтаў у рамках Дзяржаўнай праграмы падрыхтоўкі кадраў для ядзернай энергетыкі. Падрыхтоўка кадраў вышэйшай кваліфікацыі вядзецца ў аспірантуры па 120 спецыяльнасцях. БДУ каардынуе дзейнасць універсітэтаў краіны па распрацоўцы навукова-метадычнага забеспячэння ўніверсітэцкай адукацыі па гуманітарных і прыродазнаўчых спецыяльнасцях.

Для паступлення ў БДУ неабходна паспяхова прайсці цэнтралізаванае тэсціраванне. На некаторыя спецыяльнасці абітурыенты дадаткова здаюць уступныя экзамены.

Ва ўніверсітэце ў 2017—2018 навучальным годзе навучаецца 53298 чалавек, з іх студэнтаў — 28874, аспірантаў — 1101, дактарантаў — 106. Штогод звыш 3 тыс. чалавек праходзіць перападрыхтоўку па 45 спецыяльнасцях і каля 6 тыс. — павышаюць кваліфікацыю па 147 праграмах. У комплексе БДУ працуюць 8703 чалавека (з іх 413 — дактары навук, 1876 — кандыдаты навук), 461 навуковых супрацоўнікаў.

БДУ ў рэйтынгах[правіць | правіць зыходнік]

З 2008-га года БДУ ўдзельнічае ў адным з самых вядомых вебаметрычных рэйтынгаў — Webometrics Ranking of World Universities. За апошнія тры гады рэйтынг БДУ пастаянна расце. У ліпені 2009 года ўніверсітэт займаў 1916 пазіцыю, а ў ліпені 2012 года ўзняўся на 596 пазіцыю.
Сярод універсітэтаў краін СНД БДУ знаходзіцца на 4-м месцы, саступаючы Маскоўскаму дзяржаўнаму ўніверсітэту імя М. В., Ламаносава, Санкт-Пецярбургскаму і Томскаму ўніверсітэтам.

Паводле рэйтынгу аўтарытэтнага брытанскага агенцтва QS WUR (QS World University Rankings), што складаецца з 2004 г., у 2012 г. БДУ ў другі раз увайшоў у ТОП-700 найлепшых універсітэтаў свету і знаходзіцца ў групе вышэйшых навучальных устаноў, што займаюць 501—550 пазіцыі. Сярод ВНУ СНД Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт у дадзеным рэйтынгу займае 9 пазіцыю.

Міжнародная дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

БДУ з’яўляецца членам Еўразійскай і Еўрапейскай асацыяцый універсітэтаў, мае 324 міжнародныя пагадненні аб супрацоўніцтве з адукацыйнымі і навуковымі ўстановамі з 50 краін свету. На базе БДУ працуюць Інфармацыйны цэнтр Еўрапейскага саюза, Інфармацыйны пункт Савета Еўропы, Рэспубліканскі інстытут кітаязнаўства імя Канфуцыя, Цэнтр міжнародных даследаванняў. Ва ўніверсітэце рэалізуецца штогод больш 40 міжнародных праектаў па лініі такіх праграмм, як ТЭМПУС, ІНТАС, Транзгранічнае супрацоўніцтва ЕС, 7-я Рамачная праграма ЕС, МНТЦ.

З 2012 г. рэалізуюцца 4 новыя праекты ТЭМПУС у наступных галінах: стварэнне міжуніверсітэцкіх цэнтраў падтрымкі студэнцкіх інавацыйных распрацовак, інтэграваная сістэма ўніверсітэцкага менеджменту, распрацоўка трэнінг-сеткі па паляпшэнню адукацыі ў галіне энергаэфектыўнасці, бяспека чалавека на тэрыторыях, якія пацярпелі ад радыеактыўнага забруджвання. Па праграме акадэмічнай мабільнасці Эразмус Мундус рэалізуюцца 3 новыя праекты: «Развіцце навучання ў краінах ЕІДП на основе чыстых тэхналогій і навукова-даследчай дзейнасці», «Мабільнасць для інавацый і развіцця», «Уся Еўропа па-за межамі».

Звыш 2 тыс. замежных грамадзян навучаецца ў БДУ па праграмах даўніверсітэцкай адукацыі, вышэйшай і пасляўніверсітэцкай адукацыі.

Структура[правіць | правіць зыходнік]

Факультэты[правіць | правіць зыходнік]

• Фізічны
• Радыёфізікі і камп’ютарных тэхналогій
• Прыкладной матэматыкі і інфарматыкі
• Механіка-матэматычны
• Хімічны
• Біялагічны
• Факультэт геаграфіі і геаінфарматыкі
• Філалагічны
• Філасофіі і сацыяльных навук
• Эканамічны
• Журналістыкі
• Гістарычны
• Юрыдычны
• Міжнародных адносін
• Сацыякультурных камунікацый
• Ваенны

Інстытуты[правіць | правіць зыходнік]

• Інстытут бізнесу БДУ
• Інстытут тэалогіі
• Экалагічны інстытут

Музеі[правіць | правіць зыходнік]

• Музей БДУ
• Музей землязнаўства
• Музей гістарычнага факультэта
• Заалагічны музей
• Музей юрыдычнага факультэта
• Нумізматычны кабінет

Іншыя падраздзяленні[правіць | правіць зыходнік]

• Ліцэй БДУ
• Юрыдычны каледж
• Рэспубліканскі інстытут вышэйшай школы
• Інстытут суддзяў, работнікаў пракуратуры, судоў і ўстаноў юстыцыі
• Інстытут у галіне тэхналогій інфарматызацыі і кіравання
• Цэнтр алімпійскай падрыхтоўкі па футболе
• Інстытут ядзерных праблем
• НДІ прыкладных праблем матэматыкі і інфарматыкі
• НДІ фізіка-хімічных праблем БДУ
• Цэнтр маніторынгу азонасферы
• Цэнтр праблем чалавека
• Інстытут прыкладных фізічных праблем імя А.Н. Сеўчанкі
• Інстытут кітаязнаўства

Вядомыя выпускнікі[правіць | правіць зыходнік]

• С. А. Алексіевіч — беларускі пісьменнік. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (2015)
• В. С. Аношка — беларускі географ, глебазнаўца
• П. В. Астапеня — беларускі прафесар медыцыны
• Л. А. Арцымовіч — савецкі фізік, акадэмік АН СССР

• В. І. Болбас — літаратар, сябра Саюзу беларускіх пісьменнікаў.
• М. Я. Кавалёў — матэматык, доктар навук, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1998)
• А. М. Купчына — беларускі дыпламат, з 2006 г. пасол Беларусі ў Венгрыі
• А. Б. Рудой — вучоны ў галіне біяфізікі, доктар біялагічных навук
• А. А. Сурскі — беларускі дызайнер, мастак, арт-крытык і мастацтвазнавец
• М. М. Улашчык — беларускі гісторык, археограф
• В. П. Якушка — беларускі географ, лімнолаг
• Р. І. Тышкевіч  — матэматык, доктар навук, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1998)

Рэктары[правіць | правіць зыходнік]

Санкцыі[правіць | правіць зыходнік]

Пасля Плошчы 2010 Сяргей Абламейка, тагачасны рэктар БДУ, быў уключаны ў спіс беларускіх чыноўнікаў, якім забаронены ўезд на тэрыторыю ЕС. У сваім рашэнні ЕС адзначыў, што Абламейка нясе адказнасць за выключэнне студэнтаў з універсітэта за тое, што яны ўдзельнічалі ў дэманстрацыях 19 снежня 2010 г. і ў іншых мірных дэманстрацыях у 2011 г.^[14]

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

• Тутэйшая Шляхта
• Комплекс будынкаў Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта

Зноскі

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

• Яноўскі, А. А. Беларускі універсітэт: ад ідэі да ўвасаблення / А. А. Яноўскі // Выбраныя навуковыя працы Беларускага дзяржаўнага універсітэта, 1921—2001: У 7 т. / Рэд. савет: А. У. Казулін (старш.) і інш. Т. 2: Гісторыя. Філасофія. Журналістыка / Рэдкал.: А. А. Яноўскі (адк. рэд.) і інш. — Мн.: БДУ, 2001. — 534 с. — С. 9—18. — ISBN 985-445-538-6.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт
• Афіцыйны сайт

Белорусский государственный университет (БГУ)
Оригинальное название	Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт (БДУ)
Международное название	Belarusian State University (BSU)
Прежние названия	Белорусский государственный университет им. В.И. Ленина, Белорусский государственный университет им. Ф. Скорины
Год основания	1921
Тип	Государственный
Ректор	Сергей Владимирович Абламейко
Иностранные студенты	813 [1]
Расположение	Белоруссия, Минск
Метро	Площадь Ленина
Юридический адрес	220030 Минск, пр-т Независимости, 4
Сайт	http://www.bsu.by

Координаты: 53°53′38″ с. ш. 27°32′49.5″ в. д. / 53.893889° с. ш. 27.547083° в. д. ^{(G) (O) (Я)}

Белору́сский госуда́рственный университе́т (БГУ) (белор. Белару́скі дзяржа́ўны ўніверсітэ́т (універсітэ́т)^[2]), Минск, Беларусь — ведущий вуз Беларуси. Открыт 30 октября 1921 года ^[3].

Общие сведения

В состав комплекса БГУ входят: 20 факультетов и образовательных институтов; 5 учреждений переподготовки и повышения квалификации; 4 научно-исследовательских института; 13 научных центров; 41 научно-исследовательская лаборатория; 38 студенческих научно-исследовательских лабораторий; 180 кафедр; 11 унитарных предприятий; 3 учебно-опытные станции; 4 музея. В 2008 году был создан Институт журналистики БГУ, в состав которого вошли факультет журналистики и факультет повышения квалификации и переподготовки.

Высшее образование в БГУ студенты получают по 61 специальности первой ступени высшего образования и 65 специальностям — второй. С 2008 г. ведется обучение студентов в рамках Государственной программы подготовки кадров для ядерной энергетики на 2008—2020 гг. Подготовка кадров высшей квалификации ведется в аспирантуре по 120 специальностям. БГУ координирует деятельность университетов страны по разработке научно-методического обеспечения университетского образования по гуманитарным и естественнонаучным специальностям.

Для поступления в БГУ необходимо успешно сдать централизованное тестирование. На некоторые специальности абитуриенты дополнительно сдают вступительные экзамены. В университете обучается 30695 студентов, из них 20855 на дневной форме и 9840 – на заочной, 824 аспиранта, 20 докторантов (2012-2013 уч. год). Ежегодно свыше 3 тыс. человек проходят переподготовку по 45 специальностям и около 6 тыс. человек повышают квалификацию по 152 программам. В комплексе БГУ работают 2559 штатных преподавателей (из них 225 – доктора наук, 1090 – кандидаты наук) около 600 научных сотрудников. Общая численность штатных сотрудников в комплексе БГУ без учета совместителей – 7864 человека. Для работы преподавателями на условиях штатного совместительства привлечено дополнительно 640 человек из других учреждений (из них 99 – доктора наук, 352 – кандидаты наук). Вместе с совместителями в комплексе БГУ работают 15 академиков и 16 членов-корреспондентов НАН Беларуси, 400 докторов наук, 1744 кандидатов наук. (Вышэйшая школа, 2011 г., №5, с. 4–13.)

БГУ в рейтингах

C 2008-го года БГУ участвует в одном из самых известных вебометрических рейтингов – Webometrics Ranking of World Universities. За последние три года рейтинг БГУ постоянно растет. В июле 2009 г. университет занимал 1916 позицию, а в июле 2012 г., преодолев 1320 ступенек, достиг 596 позиции.
Среди университетов стран СНГ БГУ находится на четвертом месте, пропустив вперед лишь 3 российских университета: МГУ им. М.В.Ломоносова, Санкт-Петербургский и Томский университеты.
Согласно рейтингу авторитетного британского агентства QS WUR (QS World University Rankings), проводимого с 2004 г., в 2012 г. БГУ во второй раз вошел в ТОП-700 лучших университетов мира и находится в группе вузов, занимающих 501-550 позиции. Среди вузов СНГ БГУ в этом рейтинге занимает 9-ю позицию.

Международная деятельность

БГУ является членом Евразийской и Европейской ассоциаций университетов, имеет 324 международных соглашения о сотрудничестве с образовательными и научными учреждениями из 50 стран мира. На базе БГУ работают Информационный центр Европейского союза, Информационный пункт Совета Европы, Республиканский институт китаеведения имени Конфуция, Центр международных исследований. В университете реализуется ежегодно более 40 международных проектов по линии таких программ, как ТЕМПУС, ИНТАС, Трансграничное сотрудничество ЕС, 7-я Рамочная программа ЕС, МНТЦ.
С 2012 г. реализуются 4 новых проекта ТЕМПУС в следующих областях: создание межуниверситетских центров поддержки студенческих инновационных разработок, интегрированная система университетского менеджмента, разработка тренинг-сети по улучшению образования в области энергоэффективности, безопасность человека на территориях, пострадавших от радиоактивного загрязнения. По программе академической мобильности Эразмус Мундус реализуются 3 новых проекта: «Развитие обучения в странах ЕИДП на основе чистых технологий и научно-исследовательской деятельности», «Мобильность для инноваций и развития», «Вся Европа вне границ».
Свыше 2 тыс. иностранных граждан обучается в БГУ по программам довузовской подготовки, высшего и послевузовского образования. ^[4].

История

Решение об открытии БГУ было принято Правительством ССРБ 25 февраля 1919 года.

С проектами положения и статута университета выступали профессор М. В. Довнар-Запольский и академик Е. Ф. Карский. На заседании в феврале 1919 года Президиум ЦИК Советов Белоруссии признал открытие государственного университета в Минске «весьма желательным». Однако эта работа была остановлена польской оккупацией летом 1919 года. Деятельность университетской комиссии возобновилась только в июле 1920 года.

2 июля 1921 года коллегия Наркомпроса БССР утвердила Правление БГУ, в состав которого вошли профессор В. И. Пичета, нарком просвещения В. М. Игнатовский, заместитель наркома просвещения М. Я. Фрумкина и профессор Ф. Ф. Турук. Пятое место члена правления от студентов временно осталось вакантным. БГУ начал работу 30 октября этого же года. Первоначально в нём было 5 факультетов: сельскохозяйственный, физико-математический, медицинский, общественных наук и рабочий.

В 1930 году на базе медицинского факультета БГУ был создан медицинский институт. В 1931 году из состава БГУ был выделен Политпросветинститут. На базе факультета хозяйства и права в том же году были созданы планово-экономический и финансово-экономический институты, институт потребительской кооперации и институт советского строительства и права. На базе педагогического факультета был создан Высший педагогический институт. В результате реорганизации в БГУ осталось лишь три факультета: физико-математический, биологический и филологический. В 1931 году был создан химический факультет. В 1934 году были созданы исторический и географический факультеты.

В 1940/1941 учебном году в БГУ работало 17 профессоров, 40 доцентов и 42 старших преподавателя^[5].

Во время Второй мировой войны БГУ был частично эвакуирован в Москву, но некоторое время не работал. Университет возобновил свою деятельность в мае 1943 года, а занятия возобновились в октябре 1943 года на подмосковной станции Сходня. В августе 1944 года БГУ был возвращён в Минск. За время оккупации имущество университета было уничтожено или разграблено, а все корпуса, кроме корпуса физико-математического факультета, были разрушены. В восстановлении учебной деятельности университета большую помощь оказал МГУ.

В 1949 году университету было присвоено имя В. И. Ленина ^[6]. В этом году в университете насчитывалось 6 факультетов, 35 кафедр, 2 самостоятельных института, 161 преподаватель и 1220 студентов. Очень остро стояли проблемы обеспеченности университета квалифицированными специалистами и учебными площадями, однако в 50-е годы эти проблемы были успешно решены.

До 1969 года, когда Гомельский педагогический институт был преобразован в Гомельский государственный университет, БГУ оставался единственным университетом в БССР.

В 1955 году Минский юридический институт был реорганизован в юридический факультет университета.

В 1957 году, когда ректором университета стал учёный-физик Антон Никифорович Севченко, БГУ ждали серьёзные преобразования, в том числе создание в университете крупной научной школы в области спектроскопии, люминесценции и лазерной физики, заложены основы научной школы по исследованию теории элементарных частиц оптических и акустических свойств кристаллов, также в университете была открыта кафедра вычислительной математики. БГУ стал одним из крупнейших научно-образовательных центров СССР. За эти достижения в 1967 году университет был удостоен ордена Трудового Красного Знамени.

В последующие годы в БГУ был создан целый ряд научных школ, в том числе научная школа по ядерной оптике, научная школа в области физической электроники и радиационной физики твердого тела, научная школа по биофизике, создано несколько научных школ на химическом факультете. С середины 1980-х годов начали развиваться научные школы в области гуманитарных наук. Это были школы в области истории Беларуси и белорусского языка.

После начала перестройки, а позже и с обретением Беларусью независимости, открывались новые факультеты, связанные с гуманитарными науками: философо-экономический факультет (1989), факультет международных отношений (1995), Институт бизнеса и менеджмента технологий БГУ (1996, до 2007 — существовал под названиями Специальный факультет переподготовки кадров по менеджменту технологий при Белгосуниверситете и Международная школа бизнеса и менеджмента технологий), Государственный институт управления и социальных технологий (2003), Институт теологии имени святых Мефодия и Кирилла (2004), гуманитарный факультет (2004), , также в 2003 году образован военный факультет, а в 2006 году факультет журналистики был преобразован в Институт журналистики БГУ.

В 1990-е и 2000-е годы был создан ряд научно-исследавательских центров: физики частиц и высоких энергий (1993), мониторинга озоносферы (1997), прикладных проблем математики и информатики (2000), проблем человека (2000).

31 октября 2008 года Указом Президента Республики Беларусь А.Г. Лукашенко ректором Белорусского государственного университета назначен профессор, академик С.В. Абламейко ^[7].

1 сентября 2012 года при участии Президента Беларуси Александра Лукашенко состоялась церемония открытия нового корпуса Факультет международных отношений БГУ^[8][9], здание расположилось в центре Минска, недалеко от железнодорожного вокзала и главного корпуса БГУ.

Факультеты и другие подразделения

• Физический
• Радиофизики и компьютерных технологий (до 8 ноября 2010 — Факультет радиофизики и электроники^[10])
• Прикладной математики и информатики
• Механико-математический
• Химический
• Биологический
• Географический
• Институт журналистики
• Филологический
• Философии и социальных наук
• Экономический
• Исторический
• Юридический
• Международных отношений
• Гуманитарный
• Военный
• Доуниверситетского образования для белорусских и иностранных граждан (в октябре 2011 года — 50 лет)^[11]
• Подготовительный факультет по обучению иностранных граждан
• Переподготовки кадров по менеджменту технологий
• Повышения квалификации по прикладной математике и ЭВМ
• Государственный Институт Управления и Социальных Технологий БГУ
• Институт теологии
• Лицей БГУ
• Институт ядерных проблем Белорусского государственного университета (НИИ ЯП БГУ)
• Национальный научно-учебный центр физики частиц и высоких энергий БГУ
• Центр социологических и политических исследований БГУ
• Институт бизнеса и менеджмента технологий БГУ
• Государственное учреждение образования «Республиканский институт высшей школы» (создано в соответствии с приказом № 419 Министерства образования и науки Республики Беларусь от 30.09.96 г., входит в структуру БГУ, учредитель — БГУ^[12])

Студенческий городок

Студенческий городок — подразделение Белорусского государственного университета, направленное на обеспечение жильём иногородних студентов, магистрантов, аспирантов и сотрудников университета. В структуру Студенческого городка входит 11 общежитий с суммарным количеством проживающих более 10000 человек, хотя нуждающихся в жилье студентов в несколько раз больше^[13]. Общежитие № 7 (ул. Октябрьская) — на 1150 человек, после капремонта открывается 8 сентября 2011 года^[14].

19 января 2010 года было открыто общежитие № 11 на проспекте Дзержинского, первое из восьми общежитий Студенческой деревни.

Выпускники

• Абецедарский, Лаврентий Семёнович
• Аврутин, Анатолий Юрьевич
• Адамович, Александр Михайлович
• Александрович, Степан Хусейнович
• Арцимович, Лев Андреевич
• Вечёрко, Валентин Григорьевич
• Войтович, Александр Павлович
• Громыко, Ольга Николаевна
• Добровольский, Александр Ольгертович
• Клевко, Геннадий Яковлевич
• Козловский, Павел Григорьевич
• Кравцов, Олег Эдуардович
• Левков, Эрнст Аркадьевич
• Лощинин, Валерий Васильевич
• Лукашенко, Виктор Александрович
• Лукашенко, Дмитрий Александрович
• Мелешко, Василий Иванович
• Мушинская, Татьяна Михайловна
• Пастернак, Борис Натанович
• Петкевич, Наталья Владимировна
• Ротман, Давид Генрихович
• Рязанов, Александр Степанович
• Севела, Эфраим
• Середич, Иосиф Павлович
• Стёпин, Вячеслав Семёнович
• Темушев, Виктор Николаевич
• Терешкович, Павел Всеволодович
• Фёдоров, Фёдор Иванович
• Чаквин, Игорь Всеволодович
• Чергинец, Николай Иванович
• Шепелев, Дмитрий Андреевич
• Шибеко, Захар Васильевич
• Шушкевич, Станислав Станиславович
• Якушко, Ольга Филипповна

См. также: Категория:Выпускники БГУ

См. также

• Список ректоров Белорусского государственного университета
• Преподаватели БГУ

Примечания

Ссылки

• Официальный сайт БГУ
• Документы о магистратуре
• Архитектурный комплекс университетского городка

Учреждения высшего образования Республики Беларусь
«Классические» университеты	Белорусский государственный университет • Барановичский государственный университет • Брестский государственный университет им. А. С. Пушкина • Витебский государственный университет им. П. М. Машерова • Гомельский государственный университет им. Франциска Скорины • Гродненский государственный университет им. Янки Купалы • Могилёвский государственный университет им. А. А. Кулешова • Полесский государственный университет (Пинск) • Полоцкий государственный университет (Новополоцк)
Вузы в сфере управления	Академия управления при Президенте Республики Беларусь (Минск) • (негос.) Белорусский коммерческий институт управления (Минск) • (негос.) Институт парламентаризма и предпринимательства (Минск) • (негос.) Институт управления и предпринимательства (Минск) • (негос.) Минский институт управления
Вузы МВД, МЧС и Министерства обороны	Академия Министерства внутренних дел Республики Беларусь (Минск) • Военная академия Республики Беларусь (Минск) • Гомельский инженерный институт МЧС Республики Беларусь • Командно-инженерный институт МЧС Республики Беларусь (Минск)
Технические и технологические вузы	Белорусский государственный технологический университет (Минск) • Белорусский государственный университет информатики и радиоэлектроники (Минск) • Белорусский национальный технический университет (Минск) • Белорусско-Российский университет (Могилёв) • Брестский государственный технический университет • Витебский государственный технологический университет • Гомельский государственный технический университет им. П. О. Сухого
Экономические вузы	Белорусский государственный экономический университет (Минск) • (негос.) Белорусский торгово-экономический университет потребительской кооперации (Гомель) • (негос.) Институт предпринимательской деятельности (Минск) • (негос.) Международный гуманитарно-экономический институт (Минск) • (негос.) Могилёвский финансово-экономический институт им. В. П. Ковалева
Медицинские вузы	Белорусский государственный медицинский университет (Минск) • Витебский государственный медицинский университет • Гомельский государственный медицинский университет • Гродненский государственный медицинский университет
Аграрные вузы	Белорусская государственная сельскохозяйственная академия (Горки) • Белорусский государственный аграрный технический университет (Минск) • Гродненский государственный аграрный университет
Художественные вузы и университеты культуры	Белорусская государственная академия искусств (Минск) • Белорусская государственная академия музыки (Минск) • Белорусский государственный университет культуры и искусств (Минск)
Педагогические вузы	Белорусский государственный педагогический университет им. Максима Танка (Минск) • Мозырский государственный педагогический университет им. И. П. Шамякина
Узкопрофильные вузы	Белорусский государственный университет транспорта (Гомель) • Белорусский государственный университет физической культуры (Минск) • (негос.) Белорусский институт правоведения (Минск) • Витебская государственная академия ветеринарной медицины • Женский институт «Энвила» (Минск) • (негос.) Институт современных знаний (Минск) • (негос.) Международный государственный экологический университет им. А.Д. Сахарова (Минск) • (негос.) Международный институт трудовых и социальных отношений (Минск) • Минский государственный лингвистический университет • Могилёвский государственный университет продовольствия
Высшие колледжи	Высший государственный колледж связи (Минск) • Минский государственный высший авиационный колледж • Минский государственный высший радиотехнический колледж
Университет за границей	(негос.) Европейский гуманитарный университет (Вильнюс, Литва, до 2004 — Минск)
Образование в Белоруссии

Факультеты БГУ
Биологический | Военный | Географический | Гуманитарный | Журналистики | Исторический | Международных отношений | Механико-математический | Прикладной математики | Радиофизики и компьютерных технологий | Физический | Филологический | Философии и социальных наук | Химический | Экономический | Юридический

БрГТУ

Брэсцкі дзяржаўны тэхнічны ўніверсітэт (Брэст)

Belarus /
Brest /
Брэст /
Маскоўская вул., 267

World
/ Belarus
/ Brest
/ Brest
, 9 км ад цэнтра (Брест, Брэст)
Свет / Беларусь / Берасьцейская вобласьць

---

Nearby cities:

Каардынаты:   52°5’47″N   23°45’30″E