Нурсултан как пишется на казахском

Перейти к содержанию

Нурсултан

Нурсултан

(муж.)(араб.) светлосияющий султан

Казахские имена. Словарь значений..

НУРСУЛТАН

Нур (луч, сияние) + султан (госпожа, повелительница).

Татарские, тюркские, мусульманские женские имена. Словарь терминов..

.

Смотреть что такое «Нурсултан» в других словарях:

• Нурсултан Абишевич Назарбаев — Президент республики Казахстан Нурсултан Абишевич Назарбаев родился 6 июля 1940 г. в селе Чемолган Каскеленского района Алма Атинской области (Казахстан) в семье крестьянина. Свой трудовой путь он начал в 1960 г. рабочим стройуправления треста… …   Энциклопедия ньюсмейкеров

• Нурсултан Абишевич Назарбаев — Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Нурсултан Назарбаев во время визита в Бразилию …   Википедия

• Нурсултан Назарбаев — Нурсултан Абишевич Назарбаев Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Нурсултан Назарбаев во время визита в Бразилию …   Википедия

• Нурсултан (месторождение) — Нурсултан, Блок Н  нефтегазовое месторождение Казахстана, расположено в 75 км к югу от г. Актау в Каспийском море. Площадь месторождение составляет 8100 кв. км. Месторождение Нурсултан входит в проект «Н». Название месторождение дано по …   Википедия

• Нурсултан Назарбаев — Биография Нурсултана Назарбаева Нурсултан Абишевич Назарбаев родился 6 июля 1940 года в селе Чемолган Каскеленского района Алма Атинской области. В 1967 году окончил завод втуз при Карагандинском металлургическом комбинате (ныне Карагандинский… …   Энциклопедия ньюсмейкеров

• Назарбаев, Нурсултан Абишевич — Нурсултан Абишевич Назарбаев Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев …   Википедия

• Назарбаев, Нурсултан — Нурсултан Абишевич Назарбаев Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Нурсултан Назарбаев во время визита в Бразилию …   Википедия

• Назарбаев Нурсултан Абишевич — Нурсултан Абишевич Назарбаев Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Нурсултан Назарбаев во время визита в Бразилию …   Википедия

• НАЗАРБÁЕВ Нурсултан Абишевич — Нурсултан Абишевич (р. 1940), президент Республики Казахстан с дек. 1991. Д р экон. наук. С 1969 на парт. работе. С 1977 секр., 2 й секр. Карагандинского обкома, в 1979–84 секр. ЦК КП Казахстана. В 1984–89 пред. СМ Казах. ССР. В… …   Биографический словарь

• Назарбаев, Нурсултан — Президент и верховный главнокомандующий Вооруженными силами Казахстана Президент и верховный главнокомандующий Вооруженными силами Казахстана. Доктор экономических наук. Руководит страной с 1989 года, когда занял должность первого секретаря… …   Энциклопедия ньюсмейкеров

Казахстан… Какие ассоциации возникают в голове? Степи, огромные сочные луга, легендарные степи, величественные горы, уходящие верхушками в облака, манящие своей неприступностью. Природой Казахстана интересуются и по сей день, путешественники, историки и этнографы. Здесь родились такие известные люди как: Марат Бисенгалиев, Шухрат Миталипов, Олег Янковский. Испокон веков Казахстан был и остается непоколебимым и независимым. В давние времена казахи были кочевниками. Так и появилась любовь к свободе и воле этих народов. Казахи никому никогда не подчинялись и стойко защищали свои границы.  Свободолюбивые, открытые казахи в своих песнях и сказаниях воспевали волю, стремление к высоте.

Как правильно пишется город Нур Султан?

В этом году 2019 действующий президент решил сложить свои полномочия.  За его огромный вклад в развитие республики, депутаты городского совета, Астаны (столица Казахстана), поддержали идею  Касым-Жомарта Токаева, о переименовании столицы в Нур-Султан. Название столицы будет писаться через дефис, а имя Нурсултан, как и писалось, слитно. Как имя так и название это слово считается очень сильным. В современном казахском языке слово нур переводится как «свет», «сияние», «луч солнца». А султан как «власть», «орган власти». Столица Казахстана была переименована не один раз. Изначальное название города было Акмолинск. Потом был переименован в Целиноград. После распада СССР переименован в Акмолу.  в 1998 году он стал Астаной.

Казахста́н — официально Республика Казахстан — государство в центре Евразии, большая часть которого относится к Азии, меньшая — к Европе. Население — 18 395 660 человек.

Список всех старых названий столицы

Такое географическое расположение повлияло на историю, формирование государственности и развитие республики. В истории Казахстана насчитывается 7 периодов.  От древнего этапа к независимости.

Первый президент Казахстана – Назарбаев, Нурсултан Абишевич. Советский и казахстанский государственный и политический деятель, Президент Республики Казахстан с 24 апреля 1990 года по 19 марта 2019 года.

Нурсултан Назарбаев: Республика всегда стояла за сохранение Союза, безусловно, не того, который был, а за союз, который реально сегодня существует, это союз суверенных государств — самостоятельных и равноправных.

На борт вертолёта поднялись, кроме трёх членов экипажа, Карева и доктора, ещё замначальника спасательной службы нефтепромысла Геннадий Бычков, участковый милиционер Тофик Мамедов и инспектор пожарного надзора Нурсултан Керженбаев.

Нет, Нурсултан Абишевич всегда будет крутиться между ним и Горбачевым как соленый заяц — вот хитрый казах!»

Я был не прав и недостойно груб, оскорбляя деятельность Президента Нурсултан Назарбаева и совершая нападки на его семью.

Президентские выборы в Казахстане, на которых Нурсултан Назарбаев получил 94,8% голосов, были организованы с подачи и при помощи китайских специалистов для срыва сценария очередной проамериканской «цветной революции», которая практически удалась в Киргизии, но была подавлена силовыми средствами в Узбекистане, сообщили из Ташкента…

Единственным свидетельством его учености и набожности была черная потертая ермолка, которую он никогда — даже в страшную жару — не снимал и которую председатель колхоза Нурсултан простодушно принимал за тюбетейку.

Нурсултан не раз предлагал счетоводу новую, цветастую, из отменной ткани, но Арон упорно отказывался от дара.

Даже всесильный Нурсултан, еще при живом Иване увивавшийся за ней и благоволящий к ней поныне, не остановит ее.

«Я просто не помню, когда отец спал или хотя бы присел на минуту», – вспоминал Нурсултан Назарбаев, уже будучи президентом Казахстана.

Нурсултан появился на свет после шести лет семейной жизни, и сразу властная бабушка Мирзабола забрала внука под свое «крыло», матери позволяя только кормить ребенка.

×òî òàêîå «Íàçàðáàåâ, Íóðñóëòàí»? Êàê ïðàâèëüíî ïèøåòñÿ äàííîå ñëîâî. Ïîíÿòèå è òðàêòîâêà.

Íàçàðáàåâ, Íóðñóëòàí

Íàçàðáàåâ, Íóðñóëòàí

Àáèøåâè÷
(ð. 1940)
êàçàõñêèé ãîñóäàðñòâåííûé è îáùåñòâåííûé äåÿòåëü, ïðåçèäåíò Êàçàõñòàíà ñ 1990. Ñ 1973 ñåêðåòàðü ïàðòêîìà Êàðàãàíäèíñêîãî ìåòàëëóðãè÷åñêîãî êîìáèíàòà. Ñ 1977 ñåêðåòàðü, 2-é ñåêðåòàðü Êàðàãàíäèíñêîãî îáêîìà. Ñ 1979 ñåêðåòàðü ÖÊ ÊÏ; ñ 1984 ïðåäñåäàòåëü ÑÌ; â 1989-91 1-é ñåêðåòàðü ÖÊ ÊÏ Êàçàõñòàíà.

https://ru.sputnik.kz/20190529/pravila-nur-sultan-10311075.html

Как правильно склонять, писать и произносить «Нур-Султан»

Как правильно склонять, писать и произносить «Нур-Султан»

Акимат Нур-Султана ответил на филологические вопросы, волнующие астанчан 29.05.2019, Sputnik Казахстан

2019-05-29T18:20+0600

2019-05-29T18:20+0600

2022-02-01T14:05+0600

/html/head/meta[@name=’og:title’]/@content

/html/head/meta[@name=’og:description’]/@content

https://sputnik.kz/img/1031/21/10312137_0:160:3073:1888_1920x0_80_0_0_c76f3240f143dddf82240aa786784508.jpg

нур-султан

Sputnik Казахстан

media@sputniknews.com

+74956456601

MIA „Rosiya Segodnya“

2019

Sputnik Казахстан

media@sputniknews.com

+74956456601

MIA „Rosiya Segodnya“

Новости

ru_KK

Sputnik Казахстан

media@sputniknews.com

+74956456601

MIA „Rosiya Segodnya“

https://sputnik.kz/img/1031/21/10312137_170:0:2901:2048_1920x0_80_0_0_7b83836523d96b87c3604576f4b0a7e2.jpg

Sputnik Казахстан

media@sputniknews.com

+74956456601

MIA „Rosiya Segodnya“

Sputnik Казахстан

media@sputniknews.com

+74956456601

MIA „Rosiya Segodnya“

столичная жизнь, нур-султан

18:20 29.05.2019 (обновлено: 14:05 01.02.2022)

Подписаться на

Акимат Нур-Султана ответил на филологические вопросы, волнующие астанчан

НУР-СУЛТАН, 29 мая — Sputnik. В связи с отсутствием единообразия в использовании названия столицы на русском языке столичный акимат дал разъяснения о том, как правильно склонять и писать топоним «Нур-Султан».

Нурсултан или Нур-Султан

Указом главы государства 23 марта столица республики Астана была переименована в город Нур-Султан. Название столицы пишется через дефис, обе части — с большой буквы.

На казахском языке — Нұр-Сұлтан, на казахской латинице — Nur-Sultan.

Astana превращается в Nur-Sultan — необычная надпись появилась в столице

Ударение в первой части слова падает на единственную гласную «нУр», во второй — на второй слог «султАн».

«В городе Нур-Султане» или «в городе Нур-Султан»

Согласно нормам русского языка иноязычные географические названия, оканчивающиеся на согласную, употребляемые без родового слова «город», подлежат склонению. Например: население Нур-Султана, подъехал к Нур-Султану, горжусь Нур-Султаном, живу в Нур-Султане.

При этом, если указанные названия употреблены в функции приложения с нарицательным словом «город», то обычно они не склоняются: в городе Луисвилл, близ города Мобеж, за городом Санта-Крус.

Nur-Sultan заменит Астану на гербе столицы

Однако данное правило не распространяется на давно заимствованные и освоенные русским языком иноязычные названия, к которым относится и «Нур-Султан»: в городе Нур-Султане, за городом Нур-Султаном (по аналогии с: в городе Нью-Йорке, возле города Буэнос-Айреса, к городу Лос-Анджелесу и так далее).

Исходя из этого, в пункте 3-1 статьи 2 Конституции Республики Казахстан была применена изменяемая форма названия столицы: «В пределах города Нур-Султана…».

Таким образом, название столицы как при употреблении с родовым словом «город», так и без него подлежит склонению: в Нур-Султане, возле города Нур-Султана.

На здании столичного акимата появилась новая вывеска — фото

Русско-казахский словарь

Перевод «Нурсултан» на казахский язык: «Нұрсұлтан»

Столица страны-гор­од Нурсултан

Еліміздің астанасы — Нұрсұлтан қаласы источник пожаловаться Langcrowd.com

---

---

Пожалуйста, помогите откорректировать тексты:

---

Пожалуйста, помогите c переводом:

---

Казахский-Русский  Русский-Казахский  

---

---

---

Нур-Султан Нур-Султан Нұр-Сұлтан Астана ( Астана ; 1998–2019)
Столица в Казахстане
Сверху: центр Нур-Султана, река Ишим
Флаг Герб
Расположение Нур-Султана в Казахстане
Нур-Султан Расположение Нур-Султана в Казахстане Нур-Султан Нур-Султан (Азия)
Координаты: 51 ° 10’N 71 ° 26’E / 51,167 ° с. Ш. 71,433 ° в. Координаты : 51 ° 10’N 71 ° 26’E. / 51,167 ° с. Ш. 71,433 ° в.
Страна	Казахстан
Основан	1830 г. (как Акмола)
Правительство
• Тип	Мэр – Совет
• Тело	Город Mäslihat
•  Аким	Алтай Кёльгинов
Площадь
• Собственно город	810,2 км 2 (312,8 квадратных миль)
Высота	347 м (1138 футов)
численность населения  (1 марта 2020 г.)
• Собственно город	1,136,008
•  Метро	1,200,000
Часовой пояс	UTC + 6 ( ALMT )
Почтовый Код	010000–010015
Код (а) города	+7 7172
ISO 3166-2	AST
Номерной знак	01, Z
Веб-сайт	астана .gov .kz

Нур-Султан ( ; Казахское произношение:  [nʊɾ sʊltɑn] ; казахский : Нұр-Сұлтан , латинизируется:  NUR-султан ), ранее известный как Акмолинск ( русском : Акмолинск , латинизируется :  Акмолинск ), Целиноград и Астана ( казахский язык:  [ɑstɑnɑ] ( слушать ) , кириллица : Астана ), является столицей в Казахстане . Город получил свое нынешнее название 23 марта 2019 года после единогласного голосования в парламенте Казахстана. Он был назван в честь бывшего президента Казахстана Нурсултана Назарбаева .

Город расположен на берегу реки Ишим в северо-центральной части Казахстана, в Акмолинской области , хотя управляется как город с особым статусом отдельно от остальной части региона. По официальной оценке на 2020 год, в черте города проживало 1 136 008 человек, что делает его вторым по величине городом в стране после Алматы , который был столицей до 1997 года. Город стал столицей Казахстана в 1997 году, с тех пор он стал столицей Казахстана. вырос и экономически развился в один из самых современных городов Центральной Азии . А в 2021 году Нур-Султан был выбран в топ-10 туристических направлений Казахстана.

Современный Нур-Султан — это спланированный город , следующий за процессом других запланированных столиц . Став столицей Казахстана, город резко изменил свой облик. Генеральный план города был разработан японским архитектором Кишо Курокава . В Нур-Султане, резиденции правительства Казахстана , расположены Дом Парламента , Верховный суд , Президентский дворец Ак Орда, а также многочисленные правительственные ведомства и агентства. Здесь находится множество футуристических зданий, в том числе множество небоскребов .

Имена

Поселение было основано в 1830 году в Акмолинской или Акмолинского приказа ( русского : Акмолинский Приказ « Приказа [офис] из Akmoly»). Возможно, это название было дано в честь местной достопримечательности — Акмола буквально означает «белая могила» или «священный город» на казахском языке, хотя эта теория не является общепринятой. В 1832 году он получил статус города и переименован в Акмолинск . 10 декабря 1997 года город заменил Алматы в качестве столицы Казахстана. 6 мая 1998 года он был переименован в Астану , что в переводе с казахского означает «столица». 20 марта 2019 года столица была переименована из Астаны в ее нынешнее название Нур-Султан в честь многолетнего правящего президента Казахстана Нурсултана Назарбаева вскоре после его отставки. Нур-Султан ( нұр — сұлтан ) на казахском языке можно читать буквально как «лучезарный султан».

У города также есть альтернативное название — Целиноград ( русский язык : Целиноград , букв.  «Город целинных земель »). Название используется с 1961 года, чтобы обозначить эволюцию города как культурного и административного центра кампании Целинных земель .

История

Ранние годы (1830–1918)

Поселок Акмолы был основан на реке Ишим в 1830 году как резиденция округа отрядом сибирских казаков во главе с Федором Шубиным . В 1832 году поселок получил статус города и получил название Акмолинск . Достаточно выгодное положение города стало ясно еще в 1863 году в отрывке из Географико-статистического словаря Российской империи . В нем описывается, как пикетные дороги и линии соединяли этот географический центр с Каргалы на востоке, фортом Актау на юге и через Атбасар с Кокшетау на западе. В 1838 году, в разгар великого национально-освободительного движения, возглавляемого Кенесары-ханом , Акмолинская крепость была сожжена. После подавления освободительного движения крепость была восстановлена. 16 июля 1863 г. Акмолинск был официально объявлен уездным городом. В период бурного развития русского капиталистического рынка огромные площади Сарыарки активно эксплуатировались колониальной администрацией. Для разработки постановления о Казахской степи Правительство Российской империи образовало Степную комиссию в 1865 году. 21 октября 1868 года царь Александр II подписал проект Положения об управлении Тургайской , Уральской , Акмолинской и Семипалатинской областями . В 1869 году Акмолинский внешний округ и ведомство были упразднены, и Акмолинск стал центром вновь образованной Акмолинской области . В 1879 году генерал-майор Дубельт предложил Министерству путей сообщения России построить железную дорогу Тюмень — Акмолинск. За первые 30 лет своего существования население Акмолинской области насчитывало чуть больше 2000 человек. Тем не менее, в течение следующих 30 лет население города увеличилось в три раза в соответствии с волостей и поселков Акмолинской области. В 1893 году Акмолинск был уездом с 6428 населением, 3 церквями , 5 школами и училищами, 3 заводами .

Нур-Султан был выбран благодаря нескольким определенным преимуществам: большие городские районы, выгодное географическое положение, близость к крупным экономическим центрам региона, значительный демографический потенциал, хорошие транспортные возможности и относительно благоприятный климат.

Советское время (1918–1991)

Во время Второй мировой войны , Акмолинская служил в качестве маршрута для транспортировки технических средств и оборудования из эвакуированных заводов в Украинской ССР , Белорусской ССР и РСФСР , расположенных в областях в Казахской ССР . Местные предприятия были назначены для реагирования на военные нужды, помогая стране обеспечивать боевые и домашние фронты всеми необходимыми материалами. В послевоенные годы Акмолинск стал маяком экономического возрождения на западе Советского Союза, разрушенного войной. Кроме того, многие российские немцы были переселены сюда после депортации под Иосифом Сталин правила «s.

В 1954 году области Северной Казахской ССР стали территорией кампании за Целинные земли под руководством Никиты Хрущева , чтобы превратить регион во второго производителя зерна для Советского Союза . В декабре 1960 года ЦК принял постановление о создании Целинного края, в который вошли пять районов областей Северного Казахской ССР. Акмолинская область перестала существовать как отдельное административное образование. Его районы были напрямую подчинены новой краевой администрации, а Акмолинск стал краевой столицей, а также административным центром нового экономического района Целинные земли. 14 марта 1961 года Хрущев предложил городу название, соответствующее его роли в кампании за целинные земли. 20 марта 1961 года Верховный Совет Казахской ССР переименовал Акмолинск в Целиноград . 24 апреля 1961 г. район был преобразован в Целиноградскую область . В 60-е годы Целиноград полностью преобразился. В 1963 году начались работы по строительству первых трех новых многоэтажных жилых массивов. Кроме того, в городе появился ряд новых монументальных общественных зданий, в том числе Дворец Целинных земель, Дворец молодежи, Дом Советов, новый аэропорт и несколько спортивных объектов. В 1971 году Целинный край был упразднен, и Целиноград стал центром области.

Современная эпоха (1991 – настоящее время)

После распада Советского Союза и последующей независимости Казахстана первоначальное название города было восстановлено в измененной форме Акмола . 6 июля 1994 года Верховный Совет Казахстана принял постановление «О переносе столицы Казахстана». После того, как 10 декабря 1997 года столица Казахстана была перенесена в Акмолу, в 1998 году город был переименован в Астану. 10 июня 1998 года Астана была представлена ​​как столица на международном уровне. 16 июля 1999 года Астана была награждена ЮНЕСКО медалью и званием «Город мира» . 19 марта 2019 года президент Нурсултан Назарбаев подал в отставку, а 23 марта город был переименован в Нур-Султан. Хотя официально он называется Нур-Султан, многие жители до сих пор называют его Астаной, потому что привыкли к этому названию.

География

Нур-Султан находится почти в 1000 км от крупнейшего города страны и бывшей столицы Алматы . Ближайшие крупные города — Караганда (200 км) и Омск в России (450 км).

Топография

Нур-Султан (Астана) расположен в центральном Казахстане на реке Ишим в очень плоском полузасушливом степном регионе, который охватывает большую часть территории страны. Он находится на 51 ° 10 ‘северной широты и 71 ° 26’ восточной долготы. Площадь города составляет 722,0 квадратных километра (278,8 квадратных миль). Высота Нур-Султана (Астана) составляет 347 метров (1138 футов) над уровнем моря . Нур-Султан находится в просторном степном ландшафте, в переходной зоне между севером Казахстана и чрезвычайно малонаселенным национальным центром из-за реки Ишим. Старые районы расположены к северу от реки, а новые районы — к югу от Ишима.

Время

Смещение по времени от UTC , используемого Нур-султан 6 часов после того, как UTC или UTC + 6: 00 . Это также используется большей частью Казахстана и Алматы .

Климат

Нур-Султан является второй самой холодной национальной столицей в мире после Улан-Батора , Монголия. Ранее эту позицию занимала столица Канады Оттава , пока Нур-Султан не получил статус столицы в 1997 году. В Нур-Султане резко континентальный климат с теплым летом. (с редкими кратковременными дождевыми дождями) и долгой, очень холодной и сухой зимой. Летние температуры иногда достигают 35 ° C (95 ° F), в то время как от −30 до −35 ° C (от −22 до −31 ° F) не является чем-то необычным в период с середины декабря до начала марта. Обычно река в городе замерзает со второй недели ноября до начала апреля. Нур-Султан имеет заслуженную репутацию среди казахстанцев из-за частых сильных ветров, влияние которых особенно сильно ощущается на быстро развивающемся, но относительно незащищенном левобережном районе города.

В целом в Нур-Султане влажный континентальный климат (по классификации климата Кеппена Dfb ). Средняя годовая температура в Нур-Султане составляет 3,5 ° C (38,3 ° F). Январь — самый холодный месяц со средней температурой -14,2 ° C (6,4 ° F), а рекордно низкий уровень наблюдается в период холода в январе 1893 года, когда температура опускается до -51,6 ° C (-60,9 ° F). Июль — самый жаркий месяц со средней температурой 20,8 ° C (69,4 ° F).

Демография

Историческое население

Год	Поп.	±%
1989 г.	281 252	—
1999 г.	326 900	+ 16,2%
2002 г.	493 100	+ 50,8%
2010 г.	649 139	+ 31,6%
2016 г.	872 655	+ 34,4%
2020 г.	1,136,008	+ 30,2%

численность населения

По состоянию на январь 2020 года население Нур-Султана (Астана) составляет 1 136 008 человек; более чем вдвое больше, чем в 2002 году, составлявшее 493 000 человек.

По состоянию на 2018 год этнические казахи составляли 80,6% населения города, что на 17% больше, чем в период независимости страны.

Этнические группы (2020 г.):

• Казахи : 80,6%
• Русский : 11,7%
• Украинцы : 1%
• Татарский : 1,08%
• Узбекский : 0,96%
• Другое: 4,65%

Многие утверждают, что стремление привлечь этнических казахов на север было ключевым фактором переноса столицы, что официально объяснялось отсутствием места для расширения в бывшей столице, Алматы , и ее расположением в зоне землетрясения. Нур-Султан также будет «ближе к промышленному центру Казахстана», чем Алматы.

В 1989 году в Целинограде проживало 281 000 человек. Этнический состав составлял около 17,7% казахов , 54,1% русских и 28,2% других этнических групп.

К 2007 году население Астаны увеличилось более чем вдвое, до более чем 600 000 человек, и превысило 1 миллион в 2017 году. Рабочие-мигранты — легальные и нелегальные — были привлечены со всего Казахстана и соседних государств, таких как Узбекистан и Кыргызстан, а также Астана. является магнитом для молодых специалистов, стремящихся построить карьеру. Это изменило демографию города, в результате чего в город, где раньше было славянское большинство, прибыло больше этнических казахов.

Религия

Ислам — преобладающая религия в городе. Другие исповедуемые религии — христианство (в основном русское православие , католицизм и протестантизм ), иудаизм и буддизм .

Дворец мира и примирения был специально построен в 2006 году для проведения Съезда лидеров мировых и традиционных религий. Он содержит приспособления для различных религий: иудаизма, ислама, христианства, буддизма, индуизма , даосизма и других конфессий.

территория города

Территория агломерации с центром в Нур-Султане (Астана) включает Аршалынский , Шортандинский , Целиноградский и (частично) Аккольский районы Акмолинской области . В районе проживает 1,2 миллиона человек.

Экономика

Экономика Нур-Султана основана на торговле , промышленном производстве , транспорте , связи и строительстве . Промышленное производство города в основном ориентировано на производство строительных материалов , продуктов питания и машиностроение .

Международный финансовый центр Астаны (МФЦА) открылся в июле 2018 года и стал центром финансовых услуг в Центральной Азии.

Нур-Султан является штаб-квартирой государственных корпораций, таких как Самрук-Казына , Казахстан Темир Жолы , КазМунайГаз , КазТрансОйл , Казатомпром , KEGOC , Казпочта и Казахтелеком .

Перенос столицы дал мощный импульс экономическому развитию Нур-Султана. Высокие темпы экономического роста города привлекли множество инвесторов. За 16 лет, прошедшие с момента вхождения Нур-Султана в столицу, объем инвестиций увеличился почти в 30 раз, валовой региональный продукт — в 90 раз, объем промышленного производства — в 11 раз. Города Валовой региональный продукт составляет около 8,5 процента от республики валового внутреннего продукта .

Особая экономическая зона «Нур-Султан — Новый город» была создана в 2001 году с целью развития промышленности и повышения привлекательности города для инвесторов. В 2015 году ОЭЗ планирует ввести в эксплуатацию в Индустриальном парке №1 пять проектов на сумму 20 млрд тенге (около 108 млн долларов США). Среди них строительство завода по производству дизельных двигателей , комплекса быстрого питания , складов временного хранения и бизнеса. центр, мебельная фабрика, производство военной и гражданской техники. Новый Международный финансовый центр Нур-Султан / Астана открылся в июле 2018 года.

Администрация Нур-Султана способствует развитию малого и среднего бизнеса посредством сотрудничества Фонда национального благосостояния « Самрук-Казына» и Национальной экономической палаты. Поддержку оказывает специальная программа кредитования. В результате количество малых и средних предприятий увеличилось на 13,7% до более 96 000 по сравнению с предыдущим годом на 1 июля 2015 года. Кроме того, количество людей, занятых в малом и среднем бизнесе, увеличилось на 17,8%. более 234 000 человек по состоянию на 1 апреля 2015 года.

Согласно отчету, опубликованному Форумом интеллектуальных сообществ в октябре 2016 года, Нур-Султан был включен в список 21 лучших интеллектуальных сообществ мира. экономика и общество.

В 2018 году Нур-Султан привлек более трех триллионов тенге (7,91 миллиарда долларов США) прямых иностранных инвестиций, что является рекордной суммой для города. Рост был достигнут за счет большого количества строительных объектов.

Туризм становится одним из факторов экономического роста города. Нур-Султан входит в десятку самых привлекательных туристических городов Содружества Независимых Государств (СНГ).

Платформа дипломатии

Нур-Султан стал площадкой для громких дипломатических переговоров и саммитов по важнейшим глобальным вопросам. В Нур-Султане состоялось несколько раундов переговоров между правительством Сирийской Арабской Республики во главе с Башаром Асадом и сирийской оппозицией . В 2020 году там состоится 12-я Министерская конференция Всемирной торговой организации (ВТО). С 2003 года в Нур-Султане проводится Конгресс мировых и традиционных религий, который представляет собой разноплановое собрание религиозных лидеров для обсуждения религиозной гармонии и завершения терроризм и экстремизм.

Городской пейзаж

Нур-Султан (Астана) разделен на четыре района. Алматинский район был создан 6 мая 1998 года указом президента страны. Территория района занимает площадь 21 054 га (52 030 акров; 81,29 квадратных миль) с населением 375 938 человек. В районе пять сел. Есильский район , который еще называют левым берегом города, был создан 5 августа 2008 года указом президента. Территория района занимает площадь 31 179 га (77 040 акров; 120,38 квадратных миль) с населением 119 929 человек. Сарыаркинский район был создан 6 мая 1998 года указом президента. Территория района занимает площадь 19 202 га (47 450 акров; 74,14 квадратных миль) с населением 339 286 человек. Байконырский район был создан 16 марта 2018 года указом президента. Территория района занимает площадь 18 129 га (44 800 акров; 70,00 кв. Миль) с населением 233 351 человек.

В апреле 1998 года правительство Казахстана попросило всемирно известных архитекторов и градостроителей принять участие в конкурсе проектов новой столицы. 6 октября 1998 года японский архитектор Кишо Курокава был удостоен Первой премии. Предложение Курокавы было направлено на сохранение и реконструкцию существующего города, а также на создание нового города на южной и восточной сторонах реки Ишим , что обеспечит симбиоз истории и будущего.

К северу от железнодорожной линии, которая пересекает Нур-Султан в направлении восток-запад, находятся промышленные районы и более бедные жилые районы. Между железнодорожной веткой и рекой Ишим находится центр города, где в настоящее время идет интенсивная строительная деятельность. На западе и востоке расположены более возвышенные жилые районы с парками и новым районом государственного управления к югу от реки Ишим. Здесь ведется много крупных строительных проектов; например, строительство дипломатического квартала, правительственных зданий. К 2030 году эти кварталы должны быть сданы. Главный проектировщик Нур-Султана Владимир Лаптев хочет построить Берлин в евразийском стиле. Он заявил, что чисто административная столица, такая как Канберра , не является одной из его целей.

Спорт

В городе действуют самые разные спортивные команды. Основной футбольной ассоциации команда является ФК Астана в Казахстан Премьер — лига . Основанный в 2009 году, ФК «Астана» выиграл шесть чемпионских титулов, три Кубка Казахстана и пять Суперкубков Казахстана . Их домашний стадион — « Астана Арена» , который также является домашним стадионом сборной Казахстана по футболу и ФК «Байтерек» . ФК «Байтерек» входит в первый дивизион «Казахстан». Они были созданы в 2012 году с целью развития детско-юношеского футбола . ФК Астана-1964 базируется на Мунайтпасова стадионе Кажымукан и игр в Астане муниципальной футбольной лиги. Самыми успешными годами клуба стали 2000-е, когда они выиграли 3 чемпионских титула.

Нур-Султан (Астана) является домом для нескольких профессиональных хоккейных команд. « Барыс Астана» , член-учредитель Континентальной хоккейной лиги в 2008 году, базируется на « Барыс Арене» . « Номад Астана» и ХК «Астана» играют в чемпионате Казахстана по хоккею . Снежные Барсы в Junior хоккейной лиги является юношеской сборной Барыса. В Нур-Султане (Астана) ежегодно проводится турнир по хоккею с шайбой на Кубок Президента Республики Казахстан .

Команда Astana Pro Team , основанная в 2007 году, участвует в Мировом туре UCI . Команда является одной из самых успешных команд по шоссейному велоспорту за последние годы, выиграв несколько грандиозных туров . БК Астана в Единой Лиге ВТБ и Казахстан баскетбольной лиги является единственной профессиональной баскетбольной команды в Нур-Султан (Астана). Это самая успешная баскетбольная команда Казахстана, имеющая три титула Казахстанской баскетбольной лиги и четыре Кубка Казахстана по баскетболу . Его домашняя арена — велодром Сарыарка , который в основном используется для проведения велотреков . В 2011 году на велодроме «Сарыарка» прошел этап Кубка мира UCI по велоспорту на треке. Президентский спортивный клуб « Астана» был основан в 2012 году для объединения основных спортивных команд Нур-Султана (Астана). Поддержку организации оказывает Фонд национального благосостояния « Самрук-Казына» . В 2011 -е зимние Азиатские игры были частично проведены в столице. Ледовый дворец « Алау» принимал чемпионат мира по конькобежному спорту 2015 года . В Кубке президента теннисный турнир проводится ежегодно в Даулет в Национальном теннисном центре .

Дворец боевых искусств открылся 6 июля 2019 года. Спортивные сооружения на пять тысяч зрителей могут принять участие в международных соревнованиях по боксу, борьбе, дзюдо, тяжелой атлетике и другим олимпийским и неолимпийским дисциплинам. Во дворце есть 25-метровый бассейн, залы для фитнеса и борьбы, футбольное поле, а также комфортабельная гостиница. Объект будет передан в распоряжение воспитанников спортивной школы.

Образование

В Нур-Султане (Астана) много университетов и колледжей. по состоянию на 2013/2014 учебный год в 14 высших учебных заведениях Нур-Султана обучался 53 561 студент, что на 10% больше, чем в предыдущем году. Евразийский национальный университет имени Л.Н.Гумилева является крупнейшим университетом в Нур-Султан с 16,558 студентов и 1,678 преподавателей. Он был основан в результате слияния Акмолинского инженерно-строительного института с Акмолинским педагогическим институтом 23 мая 1996 года. Старейшим вузом в Астане является Казахский агротехнический университет им. С. Сейфуллина, основанный в 1957 году. Назарбаев Университет — автономный исследовательский университет, основанный в 2010 в партнерстве с некоторыми из ведущих университетов мира. Казахский университет экономики, финансов и международной торговли является экономическим институтом в Нур-Султан. Казахский гуманитарно-правовой институт — юридический университет, основанный по инициативе Министерства юстиции в 1994 году. Медицинский университет Нур-Султана (Астана) был единственным медицинским учебным заведением в Нур-Султане до открытия Школы медицины при Назарбаев Университете в г. 2014. Казахский национальный университет искусств является ведущей музыкальной школой и обеспечил Нур-Султан высококвалифицированными профессиональными специалистами в области искусства.

В школах Нур-Султана обучается около 103 000 учеников в 83 школах, включая 71 государственную школу и 12 частных школ . Международная школа « Мирас» , основанная в 1999 году, была первой частной средней школой в Нур-Султане. Школа Haileybury в Нур-Султане была основана в 2011 году как филиал Haileybury and Imperial Service College , независимой школы в Соединенном Королевстве. Казахско-турецкие средние школы Нур-Султана находятся в ведении Международного фонда «КАТЕВ». Существуют отдельно казахско-турецкие средние школы-интернаты для одаренных мальчиков и девочек и международная школа « Нурорда» . В Нур-Султане действуют две Назарбаев Интеллектуальные школы (НИШ), в том числе физико-математическая школа и всемирная школа международного бакалавриата . QSI Международная школа Астанов является международной школой , которая обеспечивает американскую учебную программу для своих студентов. Школа является филиалом Международной школы качества, основанной на Ближнем Востоке.

Транспорт

Городской транспорт

Городской транспорт в Нур-Султане состоит из автобусов и такси . Ежедневно общественным транспортом пользуются более 720 000 человек. Есть более 40 автобусных линий, обслуживаемых более чем 1000 транспортных средств, с более чем 3000 человек, работающих в секторе общественного транспорта. Как и автобусы, маршрутные такси имеют свои собственные заранее определенные маршруты и работают на совместной основе. Всего существует девять маршрутов маршрутного такси.

Троллейбусные маршруты были открыты в 1983 году. Изначально было 3 маршрута, однако к 2006 году остался только один маршрут. В 2008 году единственный троллейбусный парк специальной госкомиссией был признан убыточным из-за долгов энергоснабжающей компании и в результате был полностью закрыт.

В 2011 году акимат Нур-Султана учредил компанию для реализации ряда изменений и программ в мегаполисе, известную как «Новая транспортная система Нур-Султана». В рамках этих программ были открыты линии скоростного автобусного сообщения (BRT). В том же году должно было начаться строительство скоростного трамвая (LRT). Планировалось, что первый этап строительства линии протяженностью 16,4 км, в которую войдут девять станций, планировалось завершить к 1 декабря 2013 года. Однако по состоянию на май 2020 года строительство так и не началось. В ноябре 2013 года Президент Нурсултан Назарбаев дал высокую оценку строительству LRT из-за высокой стоимости. Взамен обещали запустить скоростные автобусы. Несмотря на разногласия, строительство LRT началось в 2017 году с эстакад, по которым будут проходить поезда. Открытие запланировано на конец 2020 года.

Программа велопроката AstanaBike действует в Нур-Султане с 2014 года. В 2017 году система насчитывала 40 станций с 1000 велосипедами. Регистрация в системе на сезон стоит 5000 тенге (28 долларов США) плюс залог за RFID карту (5,50 долларов США), первые полчаса проката велосипеда бесплатны, следующий час — 100 тенге (0,55 доллара США). При более чем 4-х часах аренда стоит 1000 тенге.

Воздух

Международный аэропорт Нурсултан Назарбаев ( IATA : NQZ , ICAO : UACC ), расположенный в 17 км к юго-востоку от центра города, является главными воротами для внутренних и международных гражданских воздушных перевозок города. Это второй по загруженности аэропорт в Казахстане, через него в 2014 году прошли 2 960 181 пассажира. В аэропорту принимают участие 13 авиакомпаний, выполняющих регулярные пассажирские рейсы внутри страны и за границу. «Эйр Астана» имеет второй по величине хаб в аэропорту. Ожидаемое увеличение пассажиропотока на 50% к 2017 году привело к строительству нового терминала площадью около 40 000 квадратных метров (430 000 квадратных футов).

Железная дорога и дороги

Нур-Султан расположен в центре страны и является удобным транспортным узлом для железнодорожных и автомобильных сетей.

Железнодорожный вокзал Астаны является главным железнодорожным вокзалом города и ежедневно обслуживает около 7000 человек. Во время выставки « Экспо-2017» был построен новый железнодорожный вокзал « Нурлы Жол» с пропускной способностью 12000 человек. Тулпар Тальго — это ежедневный экспресс до Алматы . В ближайших планах — строительство новой железнодорожной станции в промышленном районе; в районе ТЭЦ-3 будет построен новый терминал для грузовых вагонов.

Через город проходят трассы М-36 Челябинск-Алматы и А-343 Астана-Петропавловск. Стратегическое географическое положение Астаны позволяет городу служить транспортным и перевалочным центром для грузов, образующихся на прилегающих станциях в этом районе.

Речной транспорт

С 2008 года судоходство по реке Есиль организовано в черте города. Акиматом города в рамках реализации программы «Судоходство Есиль» создано специализированное предприятие ГККП «Есиль-Астана». Первая навигация была открыта в 2008 году.

Экспо 2017

1 июля 2010 года на 153-й Генеральной ассамблее Международного бюро выставок в Париже представители тогдашней Астаны представили заявку города на проведение специализированной выставки Expo 2017 . Казахстанская концепция этой выставки связана с влиянием энергии на общество в современном мире. Тема выставки «Нур-Султан (Астана)» — «Энергия будущего».

Экспо-2017 открылась с большой помпой 10 июня 2017 года, и на ней присутствовали главы государств 17 различных стран. Это первая в мире ярмарка, которая проводится в Центральной Азии, а ее центральный павильон, Нур Алем , является самым большим сферическим зданием в мире. Двухмиллионный посетитель зарегистрирован 7 августа. Мероприятие посетили более 4 миллионов человек.

Осмотр достопримечательностей

• Байтерек — главная достопримечательность и символ Нур-Султана.
• Казах Ели — («Страна казахов») — памятник на Майдане Независимости . 91-метровую стелу венчает птица Самрук (Samұryқ, Simurg) — царь всех птиц, хранитель народов. В мифологический образ Самрука входит и второй по значимости памятник Казахстана — «Байтерек», в переводе «Древо жизни», под которым сидит царь птиц и, взмахивая крыльями, разносит семена по земле.
• Бульвар Нуржол (бывший Водно-Зеленый бульвар) — это пешеходная зона отдыха с Аллеей поющих фонтанов.
• Акорда — резиденция Президента Республики Казахстан.
• Дворец Независимости — здание, предназначенное для проведения дипломатических и других мероприятий международного уровня; В здании также есть масштабная планировка Нур-Султана с существующими и будущими объектами.
• Дворец мира и согласия — Конгресс-холл, предназначенный для встреч на высшем уровне и съездов представителей традиционных казахстанских и мировых религий. Архитектор Норман Фостер
• Дворец мира и согласия является Конгресс — зал, рассчитанный на саммитах и съездов представителей традиционных казахстанских и мировых религий. Архитектор Норман Фостер
• «Казахстан» — Центральный концертный зал.
• «Шабыт» — Казахский национальный университет искусств.
• «Жастар» — Дворец творчества школьников и молодежи.
• Хан Шатыр — крупнейший торгово-развлекательный центр (считается самой большой палаткой в ​​мире). Архитектор Норман Фостер
• «Этноаул национально-культурный комплекс» — уникальный культурно-туристический и имиджевый проект ЭКСПО-2017. Этноаул — это реальная возможность отправиться в прошлое и почувствовать себя настоящим кочевником, окунуться в атмосферу прошлых веков. Национально-культурный комплекс познакомит посетителей с богатой историей, культурой, искусством и традициями казахского народа, где любой желающий будет перенесен в этнокультурную среду кочевой цивилизации и в полной мере насладится повседневной и праздничной жизнью казахского народа. аул.
• Триумфальная арка «Мангилик ел» [2] — знаковое архитектурное сооружение, возведенное в честь годовщины независимости Казахстана по идее Нурсултана Назарбаева.
• Национальный Космический Центр [3] Музей Энергии Будущего «Нур Алем» ЭКСПО 2017 — сферическое здание «Нур Алем» (Каз. Сияющий Мир). Его высота составляет 100 метров, а диаметр — 80 метров.
• Нур Алем — самое высокое здание сферической формы, диаметром 30 метров, чем Эрикссон-Глоб Арена в Стокгольме.

Театры, концертные залы и музеи

В Нур-Султане 27 библиотек, услугами которых в 2011 году воспользовались 153 человека на тысячу жителей, 8 государственных музеев, которые в 2011 году посетили 415,5 тысячи человек и которые провели 68 514 экскурсий, 10 парков отдыха, в 2011 году 1492,2 тысячи посетителей. было принято и проведено 99 мероприятий, проведено 6 государственных музеев и 6 кинотеатров.

• Центральный концертный зал «Казахстан» — уникальный комплекс молодой столицы, рассчитанный на мероприятия различного уровня: концерты мировых и отечественных звезд, торжества и официальные встречи, выставки, конференции, презентации. Архитектор Манфреди Николетти
• Цирк Астаны — развлекательное цирковое заведение в городе Нур-Султан. Один из трех главных цирков Казахстана; на территории бывшего СССР один из новейших цирков и одно из двух уникальных цирковых построек в виде «летающей тарелки» (наряду с Казанским цирком).
• Национальный театр оперы и балета имени К. Байсеитовой — самый молодой музыкальный театр страны, носитель традиций казахской и мировой музыкальной культуры, постигающий классическое наследие и осознающий духовные потребности обновленного казахстанского общества.
• «Астана Опера» — театр, основанный по инициативе первого президента Казахстана Нурсултана Назарбаева. Здание театра, построенное в 2013 году, признано памятником архитектуры государственного значения.
• Казахский музыкально-драматический театр имени К. Куанышбаева
• Государственный академический русский драматический театр имени Максима Горького
• Национальный музей Республики Казахстан — крупнейший музей в Центральной Азии. Музей создан по поручению Первого Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева в рамках Государственной программы «Культурное наследие».
• Музей современного искусства.
• Президентский центр культуры — создан по инициативе главы государства Н. Назарбаева. Уникальность научно-культурного и образовательного комплекса столицы в том, что в его состав входят музей, библиотека, концертный зал.
• АЛЖИР (Акмолинский лагерь жен изменников Родины) — крупнейший советский женский лагерь, один из трех «островов» «Архипелага ГУЛАГ».
• Атамекен — этно-мемориальный комплекс природы, архитектуры и быта на крупномасштабной карте Казахстана.
• Музей Первого Президента Республики Казахстан.

Города-побратимы — города-побратимы

Нур-Султан побратимом с:

Дружелюбные города

Нур-Султан также сотрудничает с:

Инициатива умного города

Проект «Умный Нур-Султан» — это инициатива, разработанная тогдашней администрацией города Астаны, которая включает технологические решения в различных секторах, таких как больницы, школы, система бронирования билетов и уличное освещение. Эти проекты выполняются во взаимосвязанном приложении «Умный Нур-Султан».

Сектор умного города Нур-Султана включает ежегодную программу Astana Innovations Challenge, призванную привлечь внимание к концепции умного города. Кроме того, в Нур-Султане откроется первый в мире центр ускорения развития умных и устойчивых городов. Этот хаб планировался для интеграции от 10 до 15 стартап-решений в инфраструктуру Казахстана.

Смотрите также

• Список людей из Нур-Султана

Сноски

использованная литература

дальнейшее чтение

• Поспелов, Евгений (1993). Имена городов: вчера и сегодня (1917–1992). Топонимический словарь[ Названия городов: вчера и сегодня (1917–1992). Топонимический словарь . Русские словари.
• Козлов, Денис; Гилбурд, Элеонори (2013). Оттепель: советское общество и культура 1950-1960-х гг . Университет Торонто Пресс . ISBN 9781442644601.
• Хрущев, Сергей (2010). Никита Хрущев. Реформатор Никита Хрущев. Реформатор[ Никита Хрущев. Реформатор ]. Время. ISBN 9785969105331.
• Мэллоун, Лаура (23 сентября 2016 г.). «Эксцентричный самодержец, потративший миллиарды на изобретение города» . Проводной .
• Уайт, Энди (2000). Кишо Курокава, архитектор и сотрудники: избранные и текущие работы . Публикация изображений. ISBN 9781864700190.
• Вейл, Лоуренс (2014). Архитектура, власть и национальная идентичность . Рутледж . ISBN 9781134729210.

внешние ссылки

• Официальный веб-сайт
• Официальный сайт МБВ
• Экспо 2017 Астана-Казахстан

Нұр-Сұлтан Нұр-Сұлтан Астана (Астана, 1998–2019)
Астана туралы Қазақстан
Жоғарыдан сағат тілімен: Нұр-Сұлтан орталығы, Қазақстан орталық концерт залы, Хазрет Сұлтан мешіті, Есіл өзені, Бейбітшілік және келісім сарайы, «Хан Шатыр» ойын-сауық орталығы
Жалау Елтаңба
Нұр-Сұлтан Нұр-Сұлтанның Қазақстандағы орны Нұр-Сұлтан Нұр-Сұлтан (Азия)
Координаттар: 51 ° 10′N 71 ° 26′E / 51.167 ° N 71.433 ° EКоординаттар: 51 ° 10′N 71 ° 26′E / 51.167 ° N 71.433 ° E
Ел	Қазақстан
Құрылған	1830 (Ақмолының кейпінде)[2]
Үкімет
• теріңіз	Әкім — Кеңес
• Дене	Мәслихат қаласы
• Әкім	Алтай Көлгінов
Аудан
• Астана туралы Қазақстан	810,2 км2 (312,8 шаршы миль)
Биіктік	347 м (1,138 фут)
Халық  (1 наурыз 2020)[3]
• Астана туралы Қазақстан	1,144,755[1]
• Метро [4]	1,200,000
Уақыт белдеуі	UTC + 6 (ALMT )
Пошта Индексі	010000–010015[5]
Аймақ коды	+7 7172[6]
ISO 3166-2	AST[7]
Мемлекеттік нөмір	01, З
Веб-сайт	астана.gov.kz

Нұр-Сұлтан ^[8] (Қазақша айтылуы:[nʊɾ sʊltɑn], Кириллица: Нұр-Сұлтан; қараңыз басқа атаулар ), болып табылады Астана туралы Қазақстан. 1998 және 2019 арасында белгілі Астана^[a] (Қазақша айтылуы:[ɑstɑnɑ], Кириллица: Астана) және оған дейін Ақмола, ол 2019 жылдың наурызында кететін Қазақстан президентінің құрметіне Нұр-Сұлтан деп өзгертілді, Нұрсұлтан Назарбаев. Қала жағалауында орналасқан Есіл өзені Қазақстанның солтүстік-орталық бөлігінде Ақмола облысы, дегенмен, ол аймақтан бөлек мәртебесі бар қала ретінде басқарылады. 2020 жылғы ресми болжам бойынша қала аумағында 1 165 983 тұрғыны бар, бұл елдегі екінші ірі қала болып саналады Алматы, алдыңғы астана, 1991-1997 жж.^[3]

Ақмола 1997 жылы Қазақстанның астанасы болды, содан бері ол өсіп, дамып, қазіргі заманғы қалалардың біріне айналды Орталық Азия.^[12][13] 2019 жылғы 23 наурызда Қазақстан парламентіндегі бірауыздан дауыс беру нәтижесінде қала бұрынғы атымен Нұр-Сұлтан болып өзгертілді Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев.^[14][15][16]

Қазіргі заманғы Нұр-Сұлтан — бұл а жоспарланған қала, процесін қадағалау басқа жоспарланған астаналар.^[17] Ол Қазақстанның астанасы болғаннан кейін қала өзінің формасын күрт өзгертті. Қаланың бас жоспарын жапон сәулетшісі жасаған Кишо Курокава.^[17] Орындық ретінде Қазақстан үкіметі, Нұр-Сұлтан — бұл сайт Парламент үйі, жоғарғы сот, Ақ Орда Президент сарайы және көптеген мемлекеттік департаменттер мен агенттіктер. Мұнда бірқатар орналасқан футуристік ғимараттар, соның ішінде көптеген зәулім ғимараттар.^[18][19][20]

Атаулар

Елді мекен 1830 жылы құрылды Ақмолы немесе Ақмолинский приказ (Орыс: Акмолинский приказ «приказ Бұл атау жергілікті белгіден кейін қойылған болуы мүмкін —Ақмола сөзбе-сөз «ақ мола» немесе «қасиетті қала» дегенді білдіреді Қазақ — бұл теория жалпыға бірдей қабылданбағанымен.^[2] 1832 жылы оған қала мәртебесі берілді және оның атауы өзгертілді Ақмола (Орыс: Акмолинск).^[2] Кеңес үкіметі кезінде 1961 жылы 20 наурызда оның атауы өзгертілді Целиноград (Орыс: Целиноград, жанды  ‘Қаласы тың жерлер ‘) оның эволюциясын мәдени және әкімшілік орталығы ретінде белгілеу Тың жерлер акциясы.^[21][2] 1992 жылы, кейін Қазақтың тәуелсіздігі Целиноград Ақмола деген болжамды түпнұсқа атауды қабылдады.^[2][22] 1997 жылы 10 желтоқсанда Ақмола орнына келді Алматы Қазақстанның астанасы ретінде. 1998 жылы 6 мамырда оның атауы қазақша «астана» дегенді білдіретін Астана болып өзгертілді.^[23] 2019 жылғы 20 наурызда елорда Астанадан қайта басқарылып, бұрыннан келе жатқан Қазақстан Президентінің құрметіне қазіргі атауы — Нұр-Сұлтан болып өзгертілді. Нұрсұлтан Назарбаев, отставкаға кеткеннен кейін көп ұзамай.^[24][25]

Тарих

Ерте жылдар (1830–1918)

Ақмолы елді мекені негізі қаланған Есіл өзені 1830 жылы ан округ бірлігі арқылы Сібір казактары басқарады Федор Шубин.^[26][27] 1832 жылы елді мекенге қала мәртебесі берілді және аталды Ақмола.^[2] Қаланың едәуір тиімді жағдайы 1863 жылдың өзінде-ақ географиялық және статистикалық сөздіктен алынған рефератта айқын болды Ресей империясы. Онда пикет жолдары мен сызықтар осы географиялық орталықты қалай байланыстыратыны сипатталған Қарғалы шығыста, Ақтау оңтүстігінде және арқылы Атбасар дейін Көкшетау батыста. Бастаған ұлы ұлттық-азаттық қозғалыс өрбіген 1838 ж Кенесары хан, Ақмола бекінісі өртенді.^[28] Азаттық қозғалысының репрессиясынан кейін бекініс қайта салынды. 16 шілде 1863 жылы Ақмола ресми түрде жарияланды уезд қала.^[29] Ресейлік капиталистік нарықтың қарқынды дамуы кезінде орасан зор Сарыарқа аудандары отаршылдық әкімшілігінің белсенді қанауына ие болды. Реттейтін нормативтік құқықтық актілердің жобасын жасау Қазақ даласы Үкіметі Ресей империясы 1865 жылы Дала комиссиясын құрды.^[30] 21 қазан 1868 жылы патша Александр II басқару туралы Ереженің жобасына қол қойды Торғай, Орал, Ақмола және Семей облыстары.^[30] 1869 жылы Ақмола сыртқы округі мен бөлімі жойылды, ал Ақмола жаңадан құрылған орталық болды Ақмола облысы.^{[дәйексөз қажет ]} 1879 жылы генерал-майор Дюбелт арасына теміржол салуды ұсынды Тюмень және Ресейдің Байланыс министрлігіне Ақмола.^{[дәйексөз қажет ]} Өзінің өмір сүруінің алғашқы 30 жылында Ақмола тұрғындары екі мыңнан астам адамды құрады. Алайда, алдағы 30 жылда қала халқы сәйкес үш есеге өсті болыстар және елді мекендер Ақмола облысының 1893 жылы Ақмола қ уезд 6,428 мықты халқы бар, 3 шіркеулер, 5 мектептер және колледждер және 3 фабрикалар.^{[дәйексөз қажет ]}

Кеңес дәуірі (1918–1991)

Кезінде Екінші дүниежүзілік соғыс, Ақмола қаласы эвакуацияланған инженерлік құралдар мен жабдықтарды тасымалдау бағыты ретінде қызмет етті өсімдіктер ішінде Украина КСР, Беларуссия КСР, және Ресей СФСР орналасқан облыстар туралы Қазақ КСР. Жергілікті өнеркәсіптер соғыс қажеттіліктеріне жауап беру үшін тағайындалды, бұл елге ұрыс пен үй майдандарын барлық қажетті материалдармен қамтамасыз етуге көмектесті. Соғыстан кейінгі жылдары Ақмола қаласы батыстың экономикалық қайта өркендеуінің шамшырағына айналды кеңес Одағы соғыс қиратқан. Сонымен қатар, көптеген Орыс-немістер болғаннан кейін осында қоныстандырылды депортацияланды астында Иосиф Сталин ереже.^[31]

1954 жылы Солтүстік Қазақ КСР облыстары Тың жерлерге арналған науқан басқарды Никита Хрущев, аймақты екіншіге айналдыру үшін астық үшін продюсер кеңес Одағы.^[32][33] 1960 жылы желтоқсанда, Орталық Комитет Целинный өлкесін құру туралы қаулы қабылдады, оның құрамына Солтүстік Қазақ КСР облыстарының бес аймағы кірді.^[34] Ақмола облысы жеке әкімшілік құрылым ретінде өмір сүруін тоқтатты.^[34] Оның аудандары жаңаға тікелей бағынышты болды край әкімшілік және Ақмола край астанасы болды, сонымен қатар жаңа Тың жерлер экономикалық ауданының әкімшілік орны болды.^[34] 1961 жылы 14 наурызда Хрущев қалаға Тың жерлер науқанындағы рөліне сәйкес келетін атау беруді ұсынды.^[35] 1961 жылы 20 наурызда Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Ақмола қаласын өзгертті Целиноград.^[35] 1961 жылы 24 сәуірде облыс қалпына келтірілді Целиноград облысы.^[34] 1960 жылдары Целиноград толығымен өзгерді. 1963 жылы алғашқы үш көп қабатты тұрғын үй аудандарында жұмыс басталды.^[36] Сонымен қатар, қала бірқатар жаңа монументалды қоғамдық ғимараттарды алды, олар: Тың жерлер сарайы, Жастар сарайы, Кеңестер үйі, жаңа әуежай және бірнеше спорт алаңдары.^[37] 1971 жылы Целинный өлкесі таратылып, Целиноград облыстың орталығы болды.^{[дәйексөз қажет ]}

Қазіргі дәуір (1991 ж. — қазіргі уақытқа дейін)

Кейін Кеңес Одағының таралуы Қазақстанның тәуелсіздік алғаннан кейін қаланың бастапқы атауы өзгертілген түрінде қалпына келтірілді Ақмола.^[2] 6 шілде 1994 ж Қазақстанның Жоғарғы Кеңесі «Қазақстан астанасын беру туралы» жарлық қабылдады.^[38] 1997 жылы 10 желтоқсанда Қазақстанның астанасы Ақмолаға көшірілгеннен кейін, 1998 жылы қала Астана болып өзгертілді.^[39] 1998 жылы 10 маусымда Астана халықаралық деңгейде астана ретінде таныстырылды.^[40] 1999 жылы 16 шілдеде Астанаға Бейбітшілік қаласы медалі мен атағы берілді ЮНЕСКО.^[38] 2019 жылы 19 наурызда президент Нұрсұлтан Назарбаев отставкаға кетті, ал 23 наурызда қала Нұр-Сұлтан болып өзгертілді.^[41] Ол ресми түрде Нұр-Сұлтан деп аталғанымен, тұрғындар оны әлі күнге дейін Астана деп атайды, өйткені олар бұл атауға үйреніп қалған.

География

Бұл бөлім үшін қосымша дәйексөздер қажет тексеру. Өтінемін көмектесіңіз осы мақаланы жақсарту арқылы дәйексөздерді сенімді дерек көздеріне қосу. Ресурссыз материалға шағым жасалуы және алынып тасталуы мүмкін. (Наурыз 2019) (Бұл шаблон хабарламасын қалай және қашан жою керектігін біліп алыңыз)

Нұр-Сұлтан елдің ең ірі қаласы мен бұрынғы астанасынан шамамен 1000 км қашықтықта, Алматы. Жақын орналасқан ірі қалалар Қарағанды (200 км) және Омбы Ресейде (450 км).

Топография

Нұр-Сұлтан (Астана) орталық Қазақстанда орналасқан Есіл өзені ел аумағының көп бөлігін алып жатқан өте тегіс, жартылай құрғақ дала аймағында. Ол 51 ° 10 ‘солтүстік ендікте және 71 ° 26’ шығыс бойлықта. Қала 722,0 шаршы шақырымды (278,8 шаршы миль) алып жатыр. Нұр-Сұлтанның биіктігі (Астана) 347 метрді (1,138 фут) құрайды теңіз деңгейінен жоғары. Нұр-Сұлтан — кең дала ландшафтында, Қазақстанның солтүстігі мен өте жұқа қоныстанған ұлттық орталығы арасындағы өтпелі аймақта, өйткені Есіл өзені. Ескі аудандар өзеннің солтүстігінде, ал жаңа аудандар Есілдің оңтүстігінде орналасқан.

Уақыт

The уақытты есепке алу бастап Дүниежүзілік үйлестірілген уақыт Нур-Сұлтан UTC-ден 6 сағаттан кейін немесе UTC + 6: 00. Мұны көпшілігі қолданады Қазақстан және Алматы.

Климат

Нұр-Сұлтан — әлемдегі екінші суық ұлттық астана Улан-Батор, Моңғолия, бұрын Канаданың астанасы болған, Оттава, 1997 жылы Нұр-Сұлтан астана мәртебесіне ие болғанға дейін.^[42][43] Нұр-Сұлтан экстремалды континентальды климатқа ие, жазы жылы (мезгіл-мезгіл қысқа жаңбыр жауады) және ұзақ, өте суық, қысы қыста. Жазғы температура кейде 35 ° C-қа (95 ° F) дейін жетеді, ал желтоқсанның ортасы мен наурыздың басы аралығында −30 -35 ° C (-22 ден -31 ° F) ғажап емес. Әдетте, қаланың өзені қарашаның екінші аптасы мен сәуірдің басы аралығында қатып қалады. Нұр-Сұлтан қазақтар арасында өзінің жиі соғатын қатты желдерімен лайықты беделге ие, оның әсері қаланың тез дамып келе жатқан, бірақ салыстырмалы түрде ашық тұрған Сол жағалау аймағына қатты әсер етеді.

Жалпы, Нұр-Сұлтанда а ылғалды континентальды климат (Коппен климатының классификациясы Dfb).^[44] Нұр-Сұлтандағы орташа жылдық температура 3,5 ° C (38,3 ° F). Қаңтар — ең суық ай, орташа температурасы −14,2 ° C (6,4 ° F), ал ең төменгі рекордтық температура 1893 жылдың қаңтарында temperatures51,6 ° C (-60,9 ° F) дейін жетеді.^[45] Шілде — ең ыстық ай, орташа температурасы 20,8 ° C (69,4 ° F).

Демография

Тарихи халық

Жыл	Поп.	±%
1989	281,252	—
1999	326,900	+16.2%
2002	493,100	+50.8%
2010	649,139	+31.6%
2016	872,655	+34.4%
2020	1,136,008	+30.2%

Халық

2020 жылғы қаңтардағы жағдай бойынша Нұр-Сұлтан қаласының тұрғындары (Астана) — 1 136 008 адам;^[3] 2002 ж. 493,000 халқы екі еседен артық.^[47]

2018 жылғы жағдай бойынша этникалық Қазақтар қала халқының 79,78% құрады, бұл ел тәуелсіздігі кезіндегі 17% -дан өсуді білдіреді.^[48]

Этникалық топтар (2020):^[49]

• Қазақ: 79.78%
• Орыс: 12.27%
• Украин: 1.26%
• Татар: 1.08%
• Өзбек: 0.96%
• Басқалары: 4.65%

Көбісі этникалық қазақтарды солтүстікке тартуға ұмтылу астананы ауыстырудың шешуші факторы болды, бұл ресми түрде бұрынғы астанада кеңейтуге орын жоқтығына байланысты болды, Алматы, және оның жер сілкінісі аймағында орналасуы.^[50] Сондай-ақ, Нұр-Сұлтан Алматыға қарағанда «Қазақстанның өндірістік орталығына» жақын болар еді.^[51]

1989 жылы Целиноградта 281 000 тұрғын болды. Этникалық қоспалар шамамен 17,7% құрады Қазақ, 54.1% Орыс және 28,2% басқа этностар.^[52]

2007 жылға қарай Астана тұрғындары елорда болғаннан бері екі еседен астам өсіп, 600000-нан асты, ал 2017 жылы 1 миллионнан асты. Заңды және заңсыз еңбек мигранттары Қазақстанның түкпір-түкпірінен және Өзбекстан, Қырғызстан және Астана сияқты көршілес мемлекеттерден тартылды. мансап құруға ұмтылған жас мамандарға арналған магнит. Бұл қаланың демографиялық жағдайын өзгертті, бұрын славяндықтар көп болған қалаға этникалық қазақтар көбейді.^[50]

Дін

Ислам — бұл қаланың басым діні. Басқа діндер қолданылады Христиандық (бірінші кезекте Орыс православие, Римдік католицизм, және Протестантизм ), Иудаизм, және Буддизм.^[53]

The Бейбітшілік және келісім сарайы Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезін өткізу үшін 2006 жылы арнайы салынған. Онда әртүрлі діндерге арналған орындар бар: иудаизм, ислам, христиан, буддизм, Индуизм, Даосизм және басқа сенімдер.

Метрополия

Нұр-Сұлтанға (Астана) орналасқан метрополия аймағына мыналар кіреді Аршалы, Шортанды, Целиноград және (ішінара) Ақкөл аудандары Ақмола облысы. Ауданда 1,2 миллион адам бар.^[4]

Экономика

Нұр-Сұлтанның экономикасы негізделген сауда, өнеркәсіптік өндіріс, көлік, байланыс және құрылыс. Қаланың өнеркәсіптік өндірісі негізінен өндіріске бағытталған құрылыс материалдары, азық-түлік және механикалық инженерия.

Астана халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) Орталық Азиядағы қаржылық қызметтердің хабына айналу үшін 2018 жылдың шілдесінде ашылды.^[54]

Нұр-Сұлтан — штаб мемлекеттік корпорациялар сияқты Самұрық-Қазына, Қазақстан темір жолы, ҚазМұнайГаз, ҚазТрансОйл, Қазатомөнеркәсіп, KEGOC, Қазпошта және Қазақтелеком.

Астананың ауысуы оны Нұр-Сұлтанның экономикалық дамуына қуатты серпін берді. Қаланың жоғары экономикалық өсу қарқыны көптеген инвесторларды тартты. Нұр-Сұлтан астана болғаннан кейінгі 16 жыл ішінде инвестиция көлемі 30 есеге өсті, жалпы өңірлік өнім 90 есеге өсті,^[55] және өнеркәсіп өнімі 11 есеге өсті. Қала Жалпы аймақтық өнім республиканың шамамен 8,5 пайызын құрайды Жалпы ішкі өнім.^[56]

Нұр-Сұлтан — Жаңа қала арнайы экономикалық аймақ өнеркәсіпті дамытуға және қаланың инвесторлар үшін тартымдылығын арттыруға көмектесу үшін 2001 жылы құрылған.^[57] АЭА 2015 жылы №1 Индустриалды паркте құны 20 миллиард теңгені (шамамен 108 миллион доллар) құрайтын бес жобаны пайдалануға беруді жоспарлап отыр.^[57] Жобалар қатарына өндіріс зауытын салу кіреді дизельді қозғалтқыштар, а фастфуд кешенді, уақытша сақтау қоймалары және іскери орталық, жиһаз фабрикасы, әскери және азаматтық құрылыс машиналары өндірісі.^[57] Жаңа Нұр-Сұлтан / Астана халықаралық қаржы орталығы іске қосу 2018 жылдың 1 қаңтарында басталады.

Нұр-Сұлтан әкімшілігі Ұлттық әл-ауқат қорының ынтымақтастығы арқылы шағын және орта бизнестің дамуына ықпал етеді Самұрық-Қазына және Ұлттық экономикалық палата. Қолдау несиелеудің арнайы бағдарламасымен жүзеге асырылады.^[58] Нәтижесінде, шағын және орта бизнес субъектілерінің саны өткен жылмен салыстырғанда 2015 жылғы 1 шілдедегі жағдаймен салыстырғанда 13,7% өсіп, 96000-нан асты.^[59] Сонымен қатар, шағын және орта бизнесте жұмыспен қамтылғандардың саны 17,8% өсіп, 2015 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша 234 000-нан астам адамды құрады.^[59]

Зияткерлік қауымдастық форумы 2016 жылдың қазан айында жариялаған есебіне сәйкес, Нұр-Сұлтан әлемнің ең үздік 21 зиялы қауымдастығының тізіміне енді. Рейтинг тізіміне жергілікті құрылыста сандық құралдарды қолданатын қалалар, аймақтар мен қауымдастықтар кіреді экономика және қоғам.^[60]

2018 жылы Нұр-Сұлтан үш триллион теңгеден астам (7,91 миллиард АҚШ доллары) шетелдік тікелей инвестицияларды тартты, бұл қала үшін рекордтық сома. Өсім құрылыс жобаларының көптігінің арқасында қол жеткізілді.^[61]

Туризм қаланың экономикалық өсуін қозғаушы факторлардың біріне айналады. Нұр-Сұлтан Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының (ТМД) ең тартымды туристік қалаларының ондығына кіреді.^[62]

Дипломатия алаңы

Нұр-Сұлтан маңызды әлемдік мәселелер бойынша жоғары деңгейдегі дипломатиялық келіссөздер мен саммиттердің алаңына айналды. Нұр-Сұлтанда келіссөздердің бірнеше раунды өтті Асад режимі және Сирия оппозициясы.^[63] 12-ші министрлер конференциясы Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ) ол жерде 2020 жылы өтеді. 2003 жылдан бастап Нұр-Сұлтанда діни келісім мен терроризм мен экстремизмді тоқтату мәселелерін талқылайтын түрлі дін лидерлерінің жиналысы болып табылатын Әлемдік және дәстүрлі діндер конгресі өткізіліп келеді.^[64]

Қала көрінісі

Бұл бөлім үшін қосымша дәйексөздер қажет тексеру. Өтінемін көмектесіңіз осы мақаланы жақсарту арқылы дәйексөздерді сенімді дерек көздеріне қосу. Ресурссыз материалға шағым жасалуы және алынып тасталуы мүмкін. (Наурыз 2019) (Бұл шаблон хабарламасын қалай және қашан жою керектігін біліп алыңыз)

Нұр-Сұлтан (Астана) төрт ауданға бөлінеді. Алматы ауданы 1998 жылы 6 мамырда президенттің жарлығымен құрылды. Аудан аумағы 21 054 га аумақты (52 030 акр; 81,29 шаршы миль) 375 938 адамнан тұрады. Ауданда бес ауыл бар. Есіл ауданы ол қаланың сол жағалауы деп те аталады, 2008 жылы 5 тамызда президенттің жарлығымен құрылды. Аудан аумағы 119179 адам тұратын 31179 га (77 040 акр; 120,38 шаршы миль) аумақты алып жатыр. Сарыарқа ауданы 1998 жылы 6 мамырда президенттің жарлығымен құрылды. Аудан аумағы 339 286 адам тұратын 19202 га (47 450 акр; 74,14 шаршы миль) аумақты алып жатыр. Байқоңыр ауданы 2018 жылғы 16 наурызда президенттің жарлығымен құрылды. Аудан аумағы 18129 га аумақты (44800 акр; 70.00 шаршы миль) 233 351 адамнан тұрады.

1998 жылы сәуірде Қазақстан үкіметі — деп сұрады сәулетшілер және қала жоспарлаушылар жаңа астананың дизайнерлік байқауына қатысу үшін халықаралық танымал. 1998 жылы 6 қазанда жапон сәулетшісі Кишо Курокава Бірінші сыйлыққа ие болды.^[65] Курокаваның ұсынысы қолданыстағы қаланы сақтауға және дамытуға, оңтүстік және шығыс жағында жаңа қала құруға бағытталған. Есіл өзені, тарих пен болашақ симбиозын қосуға мүмкіндік береді.^[65]

Шығыс-батыс бағытта Нұр-Сұлтанды кесіп өтетін теміржол желісінің солтүстігі өндірістік және кедей тұрғын аудандар болып табылады. Теміржол желісі мен Есіл өзенінің арасында қазіргі уақытта құрылыс қарқынды жүріп жатқан қаланың орталығы орналасқан. Батыс пен шығыста Есіл өзенінің оңтүстігінде саябақтары мен мемлекеттік басқарудың жаңа ауданы бар биік тұрғын аудандар. Мұнда көптеген ірі құрылыс жобалары жүргізілуде; мысалы, дипломатиялық квартал салу және үкіметтік ғимараттар. 2030 жылға қарай бұл кварталдар аяқталуы керек. Нұр-Сұлтанның бас жоспарлаушысы Владимир Лаптев а Берлин ішінде Еуразиялық стиль. Сияқты таза әкімшілік капитал деп мәлімдеді Канберра оның мақсаттарының бірі емес.

Спорт

Қалада әр түрлі спорттық командалар бар. Майор футбол ассоциациясы команда «Астана» ФК туралы Қазақстан премьер-лигасы. 2009 жылы құрылған «Астана» ФК үш рет лига титулын жеңіп алды Қазақ кубоктары және екі Қазақ суперкубоктары.^[66] Олардың үйінің негізі Астана Арена, ол сонымен қатар үй үшін қызмет етеді Футболдан Қазақстан ұлттық құрамасы және «Байтерек» ФК. «Бәйтерек» ФК — Қазақстан бірінші дивизионының мүшесі. Олар дамыту үшін 2012 жылы құрылды жасөспірімдер футболы.^[67] The ФК Астана-1964 негізделген Қажымұқан Мұңайтпасов атындағы стадион және Астана муниципалды футбол лигасында ойнайды. Клубтың ең сәтті жылдары 2000-шы жылдар болды, сол кезде олар 3 лига титулын жеңіп алды.

Нұр-Сұлтанда (Астана) бірнеше кәсіпқойлар тұрады хоккей командалар. The Барыс Астана, құрылтай мүшесі Континентальды хоккей лигасы 2008 ж. және негізделген «Барыс Арена».^[68] The Nomad Astana және ХК Астана ойнау Хоккейден Қазақстан чемпионаты. The Снежные Барсы туралы Хоккейден жасөспірімдер лигасы «Барыс Астана» жасөспірімдер командасы.^[69] Нұр-Сұлтан (Астана) жыл сайын өткізеді Қазақстан Республикасының Президенті Кубогы шайбалы хоккей турнирі.^[70]

The Astana Pro Team, 2007 жылы құрылған, қатысады UCI турнирі.^[71] Команда — ең табысты командалардың бірі велосипедпен жүру соңғы жылдардағы командалар, бірнеше жеңіске жетті үлкен турлар. The «Астана» БК туралы ВТБ Біріккен Лигасы және Қазақстан баскетбол лигасы жалғыз кәсіби маман баскетбол Нұр-Сұлтандағы команда (Астана).^[72] Бұл үш баскетболдан және төрт баскетболдан Қазақстандағы ең табысты баскетбол командасы Баскетболдан Қазақстан кубогы.^[72] Оның үй аренасы Сарыарқа велодромы, ол негізінен қолданылады велосипедпен жүру іс-шаралар.^[72] «Сарыарқа» велодромы Велоспорттан UCI велоспорттан әлем кубогы 2011 жыл.^[73] The Астана президенттік спорт клубы Нұр-Сұлтандағы (Астана) негізгі спорттық командаларды біріктіру үшін 2012 жылы құрылған.^[74] Ұйымға Ұлттық әл-ауқат қоры қолдау көрсетеді Самұрық-Қазына.^[75] The 2011 жылғы қысқы Азия ойындары ішінара астанада өтті. The Алау мұз сарайы, өткізді Конькимен жүгіру спортынан 2015 жылғы әлем чемпионаты.^[76] The Президент кубогы теннис турнир жыл сайын өткізіледі Дәулет ұлттық теннис орталығы.^[77]

Жекпе-жек сарайы 2019 жылдың 6 шілдесінде ашылды.^[78] Бес мың көрерменге арналған спорт нысандары бокс, күрес, дзюдо, ауыр атлетика және басқа олимпиадалық және олимпиадалық емес пәндер бойынша халықаралық жарыстарға қатыса алады. Сарайда 25 метрлік бассейн, фитнес және күрес бөлмелері, футбол алаңы, сонымен қатар жайлы қонақ үй бар. Нысан спорт мектебінің тәрбиеленушілеріне қол жетімді болады.

Білім

Нұр-Сұлтанда (Астана) көптеген университеттер мен кіші колледждер бар. 2013/2014 ж оқу жылында «Нұр-Сұлтан» өзінің 14 жоғары оқу орнына 53 561 студент қабылдады, бұл алдыңғы жылмен салыстырғанда 10% артты.^[79] The Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті 16558 студенттері мен 1678 академиялық құрамы бар Нұр-Сұлтандағы ең үлкен университет.^[80] Ол 1996 жылы 23 мамырда Ақмола инженерлік-құрылыс институтын және Ақмола педагогикалық институтын біріктіру нәтижесінде құрылды.^[81] Астанадағы ең көне университет — бұл 1957 жылы құрылған С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті.^[82] Назарбаев Университеті автономды болып табылады зерттеу университеті 2010 жылы әлемнің кейбір үздік университеттерімен серіктестікте құрылды.^[83] The Қазақ экономика, қаржы және халықаралық сауда университеті — Нұр-Сұлтандағы экономикалық мекеме.^[84] Қазақ гуманитарлық-заң институты 1994 жылы Әділет министрлігінің бастамасымен құрылған заң университеті.^[85] Нұр-Сұлтан (Астана) медициналық университеті 2014 жылы Назарбаев Университетінде Медицина мектебі ашылғанға дейін Нұр-Сұлтандағы жалғыз медициналық оқу орны болды.^[86] Премьер-министр — Қазақ ұлттық өнер университеті музыка мектебі және Нұр-Сұлтанды өнер саласындағы жоғары білікті кәсіби мамандармен қамтамасыз етті.^[87]

Нұр-Сұлтан мектептерінде 83 мектеп бойынша 103000-ға жуық оқушы оқиды, оның 71-і мемлекеттік мектептер және 12 жеке мектептер.^[88][89] The Халықаралық «Мирас» мектебі 1999 жылы құрылған, Нұр-Сұлтанда құрылған алғашқы жеке орта мектеп болды.^[90] The Хейлибери Нур-Сұлтан мектеп 2011 жылы филиал ретінде құрылды Хейлибери және Императорлық қызмет колледжі, Ұлыбританиядағы тәуелсіз мектеп. Нұр-Сұлтан қазақ-түрік орта мектептерін Халықаралық KATEV қоры басқарады. Дарынды ұлдар мен қыздарға арналған қазақ-түрік жоғары мектеп-интернаттары бар Халықаралық Нұрорда мектебі.^[91] Нұр-Сұлтан екеуін жүргізеді Назарбаев Зияткерлік мектептері (NIS), оның ішінде физика-математика мектебі және Халықаралық бакалавриат әлемдік мектеп.^[92] The QSI Халықаралық Астана мектебі — студенттеріне американдық оқу бағдарламасын ұсынатын халықаралық мектеп. Мектеп — бұл филиал Халықаралық мектептер бұл Таяу Шығыста басталды.^[93]

Тасымалдау

Қалалық көлік

Нұр-Сұлтандағы қалалық көлік мынадан тұрады автобустар және Таксилер. Қоғамдық көлікті күніне 720 мыңнан астам адам пайдаланады.^[94] Қоғамдық көлік саласында 3000-нан астам адам жұмыс істейтін 40-тан астам автобус желісіне 1000-нан астам көлік қызмет көрсетеді.^[95] Автобустар сияқты акционерлік таксилердің де алдын-ала белгіленген маршруттары бар және олар ортақ негізде жұмыс істейді. Барлығы тоғыз үлестік такси маршруттары бар.

Троллейбус маршруттары 1983 жылы ашылды. Бастапқыда 3 маршрут болған, алайда 2006 жылға қарай бір ғана маршрут қалды. 2008 жылы арнайы мемлекеттік комиссияның жалғыз троллейбус паркі энергиямен жабдықтаушы компанияға берешегіне байланысты пайдасыз деп танылды және нәтижесінде ол толығымен жабылды.

2011 жылы Нұр-Сұлтан қаласының әкімдігі мегаполисте «Нұр-Сұлтанның жаңа көлік жүйесі» деп аталатын бірқатар өзгерістер мен бағдарламаларды жүзеге асыратын компания құрды.^[96] Осы бағдарламалардың бөлігі ретінде автобустың жылдам транзиті (BRT) желілері ашылды. Сол жылы а жеңіл рельс (LRT) басталуы керек еді. Тоғыз станцияны қамтитын 16,4 шақырымдық желі құрылысының бірінші кезеңін 2013 жылдың 1 желтоқсанына дейін аяқтау жоспарланған болатын. Алайда 2020 жылдың мамыр айынан бастап құрылыс басталған жоқ. 2013 жылдың қарашасында Президент Нұрсұлтан Назарбаев LRT құрылысын жоғары баға болғандықтан мақтады. Айырбастау ретінде жүрдек автобустар шығарамыз деген уәде болған. Қарама-қайшылықтарға қарамастан, LRT құрылысы 2017 жылы пойыздар өтетін эстакадалардан басталды. Ашылуы 2020 жылдың соңына жоспарланған.

2014 жылдан бастап AstanaBike Нұр Сұлтанда жұмыс істейді. 2017 жылы жүйе 1000 велосипедпен 40 станциядан тұрды. Жүйеге бір маусымға тіркелу 5000 теңгені (28 доллар) құрайды, оған қоса RFID картасы үшін депозит (5,50 доллар), велосипедті жалға берудің бірінші жарты сағаты ақысыз, келесі сағаты 100 теңге (0,55 доллар). 4 сағаттан астам уақыттан кейін жалдау құны 1000 теңгені құрады.

Ауа

Нұрсұлтан Назарбаев атындағы халықаралық әуежай (IATA: NQZ, ИКАО: UACC), қала орталығынан оңтүстік-шығысқа қарай 17 шақырым жерде (11 миль) орналасқан, бұл қаланың ішкі және халықаралық азаматтық әуе қозғалысының негізгі қақпасы.^[97] Бұл Қазақстандағы ең қарқынды екінші әуежай, 2014 жылы 2 960 181 жолаушы өткен.^[98] Әуежайда ел ішінде және халықаралық деңгейде тұрақты жолаушылар рейстерін орындайтын 13 авиакомпания орналасқан.^[99] Эйр Астана әуежайда өзінің екінші ірі хабын сақтайды.^[100] 2017 жылға қарай жолаушылар ағынының 50% артуы ауданы 40 000 шаршы метр (430 000 шаршы фут) болатын жаңа терминал салуға түрткі болды.^[101][102]

Теміржол және автомобиль жолдары

Нұр-Сұлтан елдің орталығында орналасқан, теміржол және автомобиль желілері үшін жақсы орналасқан көлік торабы ретінде қызмет етеді.^[103]

Астана теміржол вокзалы қаланың басты теміржол вокзалы және күн сайын шамамен 7000 адамға қызмет көрсетеді. Жаңа теміржол вокзалы, Нұрлы жол кезінде салынған Expo 2017 клиенттің сыйымдылығы 12000 болатын шара. Тұлпар Тальго күнделікті экспресс пойызы Алматы.^[104] Қысқа мерзімді жоспарларға өнеркәсіптік ауданда жаңа теміржол станциясының құрылысы; ЖЭО-3 маңында жүк вагондары үшін жаңа терминал салынады.^[105]

М-36 Челябі-Алматы және А-343 Астана-Петропавл автомобиль жолдары қала арқылы өтеді. Астананың стратегиялық географиялық орналасуы қалаға аудандағы іргелес станцияларда қалыптасқан жүктерді қайта тасымалдау орталығы ретінде қызмет етуге мүмкіндік береді.^{[дәйексөз қажет ]}

Өзен көлігі

2008 жылдан бастап қала ішінде Есіл өзенінде кеме қатынасы ұйымдастырылды. Қала әкімдігі «Кеме қатынасы Есіл» бағдарламасын жүзеге асыру аясында «Есіл-Астана» ГККП мамандандырылған кәсіпорнын құрды. Бірінші навигация 2008 жылы ашылды.

Expo 2017

2010 жылдың 1 шілдесінде 153-ші Бас Ассамблеяда Халықаралық көрмелер бюросы Парижде өткен Астананың өкілдері қаланың мамандандырылғанды ​​орналастыру туралы ұсынысын ұсынды Expo 2017.^{[106][107][108]} Қазақстандықтардың бұл көрменің тұжырымдамасы қазіргі әлемге энергетикалық және әлеуметтік әсеріне қатысты. Нұр-Сұлтан (Астана) көрмесінің тақырыбы «Болашақ энергиясы» болды.^[109]

2017 жылдың 10 маусымында Expo 2017 көпшіліктің көңілінен шықты, оған 17 түрлі ұлттың басшылары қатысты. Бұл Орталық Азияда өткізілген алғашқы әлемдік жәрмеңке және оның орталық павильоны, Нұр Әлем, әлемдегі ең үлкен сфералық ғимарат. Екі миллионыншы келуші 7 тамызда тіркелген. 4 миллионнан астам адам келді.

Көрнекі жерлер

• Бәйтерек — Нұр Сұлтанның басты тартымдылығы мен символы.
• Қазақ Елі — («Қазақтардың елі») — ескерткіш Тәуелсіздік алаңы. 91 метрлік стелаға барлық құстардың патшасы, халықтардың сақтаушысы — Самұрық құсы (Самұрық, Симург) тағылған. Самұрықтың мифологиялық бейнесіне Қазақстанның екінші маңызды ескерткіші — «Бәйтерек» кіреді, ол «Өмір ағашы» аудармасында құстардың патшасы отырғызып, қанаттарын қағып жерге тұқым себеді.
• Нуржол бульвары (бұрынғы су-жасыл бульвар) — бұл ән салатын фонтандар аллеясымен демалатын жаяу жүргіншілер аймағы.
• Ақорда — Қазақстан Республикасы Президентінің резиденциясы.
• Тәуелсіздік сарайы — халықаралық деңгейдегі дипломатиялық және басқа іс-шараларға арналған ғимарат; ғимаратта сонымен қатар қолданыстағы және болашақ құрылыстары бар Нұр Сұлтанның ауқымды жоспарлау жоспары бар.
• Бейбітшілік және келісім сарайы — дәстүрлі Қазақстан мен әлемдік діндер өкілдерінің саммиттері мен конгрестеріне арналған Конгресс Холл. Сәулетші Норман Фостер
• The Бейбітшілік және келісім сарайы бұл дәстүрлі Қазақстан және әлемдік діндер өкілдерінің саммиттері мен конгресстеріне арналған Конгресс Холл. Сәулетші Норман Фостер
• «Қазақстан» — Орталық концерт залы.
• «Шабыт» — Қазақ ұлттық өнер университеті.
• «Жастар» — оқушылар мен жастардың шығармашылық сарайы.
• Хан Шатыр ең ірі сауда және ойын-сауық орталығы (әлемдегі ең үлкен шатыр болып саналады). Сәулетші Норман Фостер
• «Этноауыл ұлттық мәдени кешені» — бірегей мәдени, туристік және имидждік жоба ЭКСПО-2017. Этноауыл — өткенге саяхаттап, өзін нағыз көшпенді ретінде сезінудің, өткен ғасырлардың атмосферасын сезінудің нақты мүмкіндігі. Ұлттық-мәдени кешен келушілерді қазақ халқының бай тарихымен, мәдениетімен, өнері мен дәстүрлерімен таныстырады, мұнда қызығушылық танытқандар көшпенділер өркениетінің этномәдени ортасына ауысып, күнделікті және мерекелік өмірден толықтай ләззат алады. ауыл
• «Мәңгілік ел» салтанатты доғасы [2] — бұл Нұрсұлтан Назарбаевтың идеясы бойынша Қазақстан тәуелсіздігінің мерейтойына орай тұрғызылған көрнекті архитектуралық құрылым.
• Ұлттық ғарыш орталығы [3] болашақ энергия мұражайы «Нұр Әлем» EXPO 2017 — сфералық ғимарат «Нұр Әлем» (Kaz. Shining World). Оның биіктігі 100 метр, диаметрі 80 метр.
• «Нұр Әлем» — бұл шар тәрізді, диаметрі 30 метр болатын, Стокгольмдегі Ericsson-Glob аренасына қарағанда ең биік ғимарат.

Театрлар, концерт залдары және мұражайлар

Нұр-Сұлтанда 27 кітапхана бар, олардың қызметтерін 2011 жылы әр мың тұрғынға 153 адам пайдаланды, 2011 жылы 415,500 адам барған 8 мемлекеттік мұражай, 68514 экскурсия, 10 демалыс саябағы, 2011 жылы олар 1492,2 мың келушілер қабылданды және 99 іс-шаралар, 6 мемлекеттік мұражай және 6 кинотеатр өткізілді.

• Қазақстанның Орталық концерт залы — бұл әртүрлі деңгейдегі іс-шараларға арналған әлемдік және отандық жұлдыздардың концерттері, мерекелік шаралар мен ресми кездесулер, көрмелер, конференциялар, тұсаукесерлерге арналған жас астананың бірегей кешені. Сәулетші Манфреди Николетти
• «Астана циркі» — бұл Сұлтан қаласындағы көңіл көтеретін цирк мекемесі. Қазақстанның үш негізгі циркінің бірі; бұрынғы КСРО аумағында ең жаңа цирктердің бірі және «ұшатын табақша» түріндегі цирк ғимараттарының біреуі (Қазан циркімен бірге).
• К.Байсейітова атындағы Ұлттық опера және балет театры — бұл ең жас музыкалық театр, қазақ және әлемдік музыкалық мәдениеттің дәстүрлерін жеткізуші, классикалық мұраны түсініп, жаңарған қазақстандық қоғамның рухани қажеттіліктерін жүзеге асырады.
• «Астана Опера» — бұл Қазақстанның тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен құрылған театр. 2013 жылы салынған театр ғимараты республикалық маңызы бар сәулет ескерткіші ретінде танылды.
• Қ.Қуанышбаев атындағы қазақ музыкалық-драма театры.
• Максим Горький атындағы Мемлекеттік академиялық орыс драма театры.
• Қазақстан Республикасының Ұлттық музейі — Орталық Азиядағы ең ірі музей. Музей Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың тапсырмасымен «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы аясында құрылды.
• Қазіргі заманғы өнер мұражайы.
• Президенттік мәдениет орталығы — мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың бастамасымен құрылған. Елорданың ғылыми-зерттеу, мәдени-ағартушылық кешенінің бірегейлігі оның құрамына мұражай, кітапхана, концерт залы кіреді.
• АЛЖИР (Отанға сатқындардың әйелдерінің Ақмола лагері) — Кеңестік әйелдер лагері, «ГУЛАГ архипелагының» үш «аралының» бірі.
• «Атамекен» — бұл Қазақстанның ауқымды картасындағы табиғаттың, сәулеттің және тіршіліктің этно-мемориалды кешені.
• Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентінің мұражайы

Бауырлас қалалар — бауырлас қалалар

Нұр-Сұлтан — егіз бірге:^[110]

Достас қалалар

Нұр-Сұлтан сонымен бірге:^[110]

Ақылды қала бастамасы

«Ақылды Нұр-Сұлтан» жобасы — сол кездегі Астана қаласының әкімшілігі әзірлеген, ауруханалар, мектептер, билеттерді брондау жүйесі және көшелерді жарықтандыру сияқты әр түрлі салаларда технологияларға негізделген шешімдерді қамтитын бастама.^[113] Бұл жобалар бір-бірімен байланысты «Ақылды Нұр-Сұлтан» қосымшасында жұмыс істейді.^[113]

Нұр-Сұлтанның Ақылды қала секторына жыл сайынғы Astana Innovations Challenge кіреді, ол Smart City тұжырымдамасына бағытталған.^[113] Сонымен қатар, әлемдегі алғашқы Smart Sustainable City жеделдету хабы Нұр-Сұлтанда ашылады. Хабқа Қазақстанның инфрақұрылымына 10-15-тен бастап стартап шешімдерін енгізу кіреді.^[113]

Сондай-ақ қараңыз

• Нұр-Сұлтаннан шыққан адамдардың тізімі

Сілтемелер

Әдебиеттер тізімі

Әрі қарай оқу

• Pospelov, Evgeni (1993). Имена городов: вчера и сегодня (1917–1992). Топонимический словарь [City Names: Yesterday and Today (1917–1992). Toponymic Dictionary]. Русские словари.
• Козлов, Денис; Gilburd, Eleonory (2013). Жылым: 1950-1960 жылдардағы кеңестік қоғам және мәдениет. University of Toronto Press. ISBN  9781442644601.
• Khrushchev, Sergei (2010). Никита Хрущев. Реформатор Никита Хрущев. Реформатор [Nikita Khrushchev. Реформатор]. Время. ISBN  9785969105331.
• Mallone, Laura (23 September 2016). «The Eccentric Autocrat Who Spent Billions Inventing A City». Сымды.
• Whyte, Andy (2000). Kisho Kurokawa, Architect and Associates: Selected and Current Works. Кескіндерді жариялау. ISBN  9781864700190.
• Vale, Lawrence (2014). Architecture, Power and National Identity. Маршрут. ISBN  9781134729210.

Сыртқы сілтемелер

• Ресми сайт
• Official website of the BIE
• Expo 2017 Astana-Kazakhstan
• Official website of new buildings and developers of Nur-Sultan